Απτόητη επιτυχία – παρά την κρίση

Άρθρο του Τέο Βότσου για το 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Παρά τη νέα δραστική μείωση τού προϋπολογισμού του, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κατάφερε και φέτος να παρουσιάσει ένα ελκυστικό πρόγραμμα με ποιότητα που πολύ απείχε του μέτριου. Στην εστίαση ήταν για άλλη μια φορά ο διεθνής ανεξάρτητος κινηματογράφος, η ανακάλυψη νέων ταλέντων απ΄ όλον τον κόσμο και οι τιμητικές εκδηλώσεις για επιφανείς προσωπικότητες του παγκόσμιου σινεφίλ. Περισσότερο απ΄ ό,τι στις προηγούμενες χρονιές ήταν έκδηλη στη φετινή διοργάνωση η πολυάριθμη συμμετοχή εγχώριων ταινιών. Με την ευκαιρία των 100 χρόνων του ελληνικού κινηματογράφου υπήρξαν φέτος στη Θεσσαλονίκη πάρα πολλές ελληνικές συμμετοχές, τέτοια πληθώρα είχαμε να δούμε χρόνια.

Atmosphäre_ILange Schlangen

Από ένα κατάλογο συνολικά 200 κινηματογραφικών έργων που δημιουργήθηκαν μεταξύ 1914 και 2014, επιλέχθηκαν σε ελεύθερη ψηφοφορία οι 20 πλέον δημοφιλείς ελληνικές ταινίες όλων των εποχών, που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ σε ένα ειδικό αφιέρωμα για τα 100 χρόνια του ελληνικού κινηματογράφου. Ανάμεσα στις ταινίες αυτές ήταν τόσο ορόσημα του ελληνικού κινηματογράφου όπως η «Κοινωνική σαπίλα» του Στέλιου Τατασόπουλου (1932), η «Κάλπικη λίρα» του Γιώργου Τζαβέλλα (1955), η «Στέλλα» του Μιχάλη Κακογιάννη (1955), «Ο Δράκος» του Νίκου Κούνδουρου (1956) και «Ο θίασος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου (1975), όσο και επιτυχίες του πρόσφατου παρελθόντος όπως η «Πολίτικη κουζίνα» του Τάσου Μπουλμέτη (2003) και μερικές από τις επιτυχίες του πρόσφατου κύματος του νέου ελληνικού κινηματογράφου όπως ο «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου (2009) ή η «Στρέλλα» του Πάνου Κούτρα (2009).

COUNTERFEIT COIN(5)
Kalpiki Lira/Counterfeit Coin

Με αυτόν τον τρόπο δόθηκε στο κοινό -που δίνει σε κάθε ταινία του Φεστιβάλ, αλλά τελικά και σε κάθε ταινία τον λόγο ύπαρξής του- για πρώτη φορά στη μακρά ιστορία του Φεστιβάλ η «εξουσία» να συνθέσει ένα όχι αμελητέο μέρος του ίδιου του προγράμματος, επιβεβαιώνοντας έτσι τους ήδη ισχυρούς οργανικούς δεσμούς του με το Φεστιβάλ. Επιπλέον η αναδρομή στα «100 χρόνια ελληνικού κινηματογράφου» έδωσε την ευκαιρία στο κυρίως νεανικό κοινό τού φεστιβάλ να βιώσει τις αγαπημένες ταινίες των γονιών και των παππούδων του, ίσως για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη, καθώς και την ταραχώδη κινηματογραφική ιστορία της Ελλάδας –που αντανακλά πάντοτε και την κοινωνική, πολιτική και καθημερινή ιστορία της ζωής της χώρας– σε όλη της την αδιάλειπτη διαδοχή, αλλά και στις εντάσεις της.

16 τρέχουσες ελληνικές παραγωγές, 7 από αυτές παγκόσμιες πρεμιέρες

International JuryΗ αναδρομή με την ευκαιρία των 100 χρόνων του ελληνικού κινηματογράφου ήταν ωστόσο μόνο ένα μέρος του φετινού ελληνικού προγράμματος, που με 36 ταινίες ήταν εξαιρετικά πλούσιο σε έργα (πέρυσι υπήρξαν μόλις 8 εγχώριες ταινίες). Πλαισιώθηκε με 16 τρέχουσες παραγωγές. Ταινίες που έκαναν το ντεμπούτο τους σε άλλα διεθνή φεστιβάλ όπως π.χ. «Το Μικρό Ψάρι» του Γιάννη Οικονομίδη (που έδωσε το εγκωμιαστικό ντεμπούτο του στη φετινή Μπερλινάλε του Βερολίνου) ή η «Xenia» του Πάνου Κούτρα (που παρουσιάστηκε με επιτυχία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών στα πλαίσια του τμήματος «Un Certain Re-gard») παίχτηκαν παράλληλα με άλλες 7 ταινίες που είχαν την παγκόσμια πρεμιέρα τους στη Θεσσαλονίκη. Δύο από αυτές –η «Νορβηγία», το πρωτότυπο κινηματογραφικό ντεμπούτο του Γιάννη Βεσλεμέ και η «Forget Me Not», η δεύτερη ταινία μεγάλου μήκους τού Γιάννη Φάγκρα– εκπροσώπησαν την Ελλάδα στον πυρήνα τού Φεστιβάλ, το Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα, όπου ανέκαθεν επιτρέπεται η συμμετοχή «μόνο» σε πρώτες ή δεύτερες ταινίες του εκάστοτε δημιουργού.

Eipides_AbschlusΟ διευθυντής του Φεστιβάλ Δημήτρης Εϊπίδης είχε για άλλη μια φορά τη σωστή διαίσθηση για νέα κινηματογραφικά ταλέντα απ΄ όλο τον κόσμο. Οι 14 ταινίες που συμμετείχαν φέτος στο διαγωνιστικό τμήμα συγκροτούν αναμφισβήτητα μία από τις ισχυρότερες ανταγωνιστικές επιλογές της ιστορίας του Φεστιβάλ. Στα πλαίσια ενός τόσο δυνατού διαγωνισμού, όπου συμμετείχαν μεταξύ των άλλων τόσο λαμπρά έργα όπως το εξαιρετικό δράμα στον κόσμο των κωφάλαλων «Plemya» (Η Φυλή) του Ουκρανού Μίροσλαβ Σλαμποσπίτσκι (Βραβείο Σκηνοθεσίας), η ταινία «Urok» (Μάθημα) του βουλγαρικού σκηνοθετικού δίδυμου Κριστίνα Γκρόζεβα και Πέταρ Βαλτσάνοφ, που καταγράφουν πειστικά και με αφηγηματική αυστηρότητα τη δραματική πάλη μιας καθηγήτριας στη βουλγαρική επαρχία για να εξασφαλίσει την επιβίωση της οικογένειάς της και να διατηρήσει την ηθική της ακεραιότητα (Βραβείο Σεναρίου και Ειδικό βραβείο για πρωτοτυπία και καινοτομία Χάλκινος Αλέξανδρος, ή το αριστούργημα «La Tirisia» (Ατέρμονη θλίψη) του Μεξικανού Χόρχε Πέρες Σολάνο, που με τις αξέχαστες εικόνες του από μια απόμακρη γωνιά του Μεξικού κινείται μεταξύ ποίησης και ρεαλισμού (Βραβείο Καλύτερης Ταινίας Χρυσός Αλέξανδρος) – δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι οι δύο ελληνικές συμμετοχές έμειναν τελικά με άδεια χέρια.

Filmszene Norway_II

Ο Γιάννης Βεσλεμές έλαβε ωστόσο για την ευτράπελη ταινία του «Νορβηγία», όπου ο Βαγγέλης Μουρίκης διαπρέπει ως φωτοφοβικό βαμπίρ που χορεύει στην απροκάλυπτα κραυγαλέα νυχτερινή Αθήνα (όπως δεν την έχουμε δει ποτέ μέχρι τώρα), από την Κριτική Επιτροπή της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Κριτικών Κινηματογράφου FIPRESCI το Βραβείο της καλύτερης ελληνικής Ταινίας.

Filmszene Norway

Χάννα Συγκούλα

Άλλα κορυφαία γεγονότα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου ήταν τα αφιερώματα στον Ούγγρο σκηνοθέτη Κορνέλ Μούντρουτσο, του οποίου η νεότερη, βραβευμένη στις Κάννες, ταινία «Fehér Isten» (Λευκός Θεός) εγκαινίασε το φετινό Φεστιβάλ, στον Σουηδό μετρ του παραλόγου Ρόι Άντερσον, που με το τελευταίο του, στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας βραβευμένο με τον Χρυσό Λέοντα έργο του «A Pigeon Sat on a Banch Reflecting on Existence» (Ένα Περιστέρι έκατσε σε ένα κλαδί συλλογιζόμενο την ύπαρξή του) έπεσε η αυλαία του Φεστιβάλ της φετινής χρονιάς, στον Ραμίν Μπαχράνι, έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νέου ανεξάρτητου κινηματογράφου των ΗΠΑ, και στον πολιτικοποιημένο κινηματογραφιστή Ζέλιμιρ Ζίλνικ από τη Σερβία. Οι δύο τελευταίοι έδωσαν το παρόν στη Θεσσαλονίκη.

Λάμψη και αίγλη απέδωσε τέλος και η (μεταξύ άλλων χάρη στη σύμπραξη τού Ινστιτούτου Γκαίτε επιτυχής) πολυήμερη επίσκεψη της Γερμανίδας ηθοποιού και τραγουδίστριας Χάννα Συγκούλα. Η εμβληματική καλλιτέχνιδα του Νέου Γερμανικού Κινηματογράφου και μούσα τού Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ τιμήθηκε με ένα ευρύ αφιέρωμα κι έναν Χρυσό Αλέξανδρο για το συνολική καλλιτεχνική της προσφορά.

Amanda und Hanna 2014, M.Prinzinger
©diablog.eu, Χάννα Συγκούλα και Αμάντα Μιχαλοπούλου, Φεστιβάλ Λογοτεχνίας Βερολίνου 2014

Στη συνέντευξη Τύπου που της αφιερώθηκε, η Συγκούλα εκφράστηκε σε πολύ έντονους τόνους κατά της σύγχρονης γερμανικής πολιτικής και την κατηγόρησε, ειδικότερα όσον αφορά την αντιμετώπιση της ευρωπαϊκής κρίσης, ως κοντόφθαλμη και αμελή ως προς την προώθηση των διαδικασιών επανεθνικοποίησης. Μια και «Όλοι ζούμε στο ίδιο σώμα, η Ευρώπη, η γη, η ανθρωπότητα ολόκληρη – έχουμε, παρά τις διαφορές μας, τόσα πολλά κοινά». Για την ελληνική κρίση τόλμησε να προφητεύσει ότι αργά ή γρήγορα «η Ελλάδα ως άλλος φοίνικας θα αναβιώσει από τις στάχτες της».

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου ως μαγνήτης για το κοινό

POSTER 55 FESTΤουλάχιστον το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης αποδεικνύει κάθε χρόνο εκ νέου ότι είναι σε θέση να αναβιώνει ως «φοίνικας από τις στάχτες του». Απτόητο από τη νέα δραστική περικοπή του προϋπολογισμού του της τάξης των 40% περίπου συνεχίζει την επιλεγμένη πορεία της συνεπούς προώθησης και παρουσίασης διεθνών ανεξάρτητων ταινιών. Οι νέοι και οι νεάζοντας λάτρεις των ταινιών της βορειοελλαδικής μητρόπολης το ανταπέδωσαν και φέτος με τον καλύτερο δυνατό τρόπο:

Σχεδόν 90.000 θεατές επισκέφθηκαν κατά τη διάρκεια των δεκαήμερης εκδήλωσης τις προβολές των 150 ταινιών που παρουσιάστηκαν στις έξι αίθουσες του Φεστιβάλ. Αυτό αντιστοιχεί σε ένα σχεδόν απίστευτο ποσοστό πληρότητας που υπερβαίνει το 96%! Με ανάλογη ευγνωμοσύνη εκφράστηκε ο Δημήτρης Εϊπίδης κατά τη διάρκεια της τελετής λήξης στην κατάμεστη αίθουσα του Ολύμπιον: «Ευχαριστούμε το κοινό μας ολόψυχα. Επιβεβαιώνει την πεποίθησή μας ότι υπάρχει έντονη ανάγκη για μια διαφορετική αντίληψη του κόσμου, όπως αυτή υποστηρίζεται από τον ανεξάρτητο κινηματογράφο».

Επιπλέον πληροφορίες για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μεταξύ των άλλων για όλα τα βραβεία, θα βρείτε στο: www.filmfestival.gr. Το κείμενο αυτό πρωτοδημοσιεύθηκε, αν και σε πολύ πιο συνοπτική μορφή, στην εφημερίδα Griechenland Zeitung (www.griechenland.net) στην έκδοση τής 12/11/2014. Φωτό: www.motionteam.gr, www.filmfestival.gr. Μετάφραση: Α. Τσίγκας

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Σχολιάστε