Κάλυμνος: Από τους σφουγγαράδες στους αναρριχητές

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Σε ποιο νησί αισθάνονται αναρριχητές και κατσίκια άνετα σαν στο σπίτι τους; Σωστά, στην Κάλυμνο, το νησί με τα αιχμηρά βράχια, όπου συνήθως απλώς μοσχοβολά γλυκά το θυμάρι. Ο Ίβαρ Σούτε γράφει για το νησί αυτό των Δωδεκανήσων, το οποίο παλιά ήταν μεν συνώνυμο με τους σφουγγαράδες, αλλά τώρα θεωρείται η Μέκκα της αθλητικής αναρρίχησης.

«Σήμερα έχουμε ειδική προσφορά για τους αναρριχητές!» Αλλού ένα τέτοιο καλωσόρισμα είναι μάλλον σπάνιο. Ακολουθώντας τον πλαισιωμένο με πικροδάφνες αγροτικό δρόμο, οι φίλοι μου κι εγώ μόλις είχαμε φτάσει πεινασμένοι στο χωριό Μασούρι, την «είσοδο» προς τη μεγαλύτερη περιοχή αναρρίχησης της Καλύμνου. Ο σκαμμένος στον βράχο δρόμος συνδέει τα χωριά μεταξύ τους ακολουθώντας την δαντελωτή ακτή. Κοιτάζοντας ψηλά στα βράχια, βλέπει κανείς στις διαδρομές αναρρίχησης, στις λεγόμενες σχοινιές, τους αθλητές που αναζητούν τον δρόμο τους προς τα πάνω σαν πολύχρωμες κουκίδες.

Θα περίμενε κανείς οι περαστικοί να κοιτάνε με έκπληξη και ανοιχτό το στόμα, αλλά κάθε άλλο: στην Κάλυμνο οι αναρριχητές είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Στα καταστήματα αναμνηστικών επιζούν ακόμα οι μνήμες των χρυσών ημερών των κλασικών σφουγγαράδων με τα βαριά σκάφανδρα κατάδυσης, αλλά τα έσοδα του νησιού δεν βγαίνουν πια από εκεί. Το νησί προκόβει με τα εξειδικευμένα καταστήματα, τουλάχιστον στη δυτική πλευρά του, που εστιάζουν αποκλειστικά στον σύγχρονο αναρριχητικό τουρισμό.

Ψαρίλα

Στη Χώρα και κύριο λιμάνι της Καλύμνου, την Πόθια, όπου πρόσφατα είχαμε φτάσει από το Μαστιχάρι της Κω, μύριζε έντονα ψαρίλα – και αυτό το αναφέρω εδώ ως φιλοφρόνηση. Παρόλο που λέγεται ότι στο Αιγαίο δεν έχει μείνει ούτε λέπι, το λιμάνι εξακολουθεί να έχει τη μυρωδιά του αλατιού των κυμάτων, των φρέσκων και των λιγότερο φρέσκων ψαριών. Εν πλω σε μια βαρκούλα μάς δόθηκε η ευκαιρία πρώτα να ανακεφαλαιώσουμε τα κίνητρα για τα οποία ήρθαμε για αναρρίχηση εδώ στην Κάλυμνο, και μετά να βρούμε την εσωτερική μας ισορροπία πριν αρχίσουμε την πρώτη ορεινή διαδρομή. Εξάλλου, σκοπός μας σίγουρα δεν ήταν ένας μαραθώνιος επιδόσεων, αλλά η ικανοποίηση της εσωτερικής ανάγκης να αγγίξουμε τον ουρανό, να ξεπεράσουμε τις εσωτερικές μας αναστολές και να αποδεχτούμε τα προσωπικά μας όρια.

Ιστορία

Ο Ιταλός Andrea di Bari ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε τις δυνατότητες που προσφέρει η Κάλυμνος στους αναρριχητές. Πρωτοστάτησε στη δεκαετία του 1990, ακολουθούμενος από τον Άρη Θεοδωρόπουλο, ο οποίος έγραψε τον κλασικό οδηγό για όλους τους λάτρεις της αναρρίχησης και ξεκίνησε την ιστοσελίδα climbkalymnos.com. Δημιουργήθηκαν αναρριχητικές διαδρομές σε μεγάλη κλίμακα και τα τελευταία είκοσι χρόνια το νησί έχει γίνει η Μέκκα των αναρριχητών – μοναδικό στην Ελλάδα και με παγκόσμια φήμη.

Η πλειοψηφία των διαδρομών βρίσκεται στη δυτική ακτή, άλλες στην ανατολική πλευρά και στο νησάκι της Τελένδου. Από τη δημοσιά οδηγούν μονοπάτια στις συνολικά περισσότερες από εξήντα διαδρομές που είναι ο στόχος των αθλητών των βαρυφορτωμένων με κράνη, αναρριχητικά παπούτσια, σχοινιά και ιμάντες. Οι περισσότεροι εξοικονομούν δυνάμεις νοικιάζοντας κάποιο θορυβώδες δίχρονο μηχανάκι που τους πάει άνετα στα μονοπάτια προσέγγισης των διαδρομών. Μόνο οι ακούραστοι, όπως οι «εθισμένοι» στους υψηλούς ορεινούς όγκους της πατρίδας τους Ολλανδοί, νοικιάζουν ακόμα και στις διακοπές αναψυχής ποδήλατα βουνού και αναμετριούνται μέσα στη ζέστη του μεσημεριού με κάθε κορυφογραμμή που συναντούν.

Πρόβολοι με σταλακτίτες

Η πολύ δημοφιλής δυτική πλευρά του νησιού προσφέρει διαδρομές ακριβώς πάνω από το κύμα, μόνο που ο ήλιος καίει όλη τη μέρα και δυσχεραίνει την αναρρίχηση. Άρα αξίζει η προσεκτική μελέτη του εγχειριδίου του Άρη Θεοδωρόπουλου, το οποίο δίνει πληροφορίες για τη θέση του ήλιου στην κάθε διαδρομή. Γιατί πάντα υπάρχει μια εναλλακτική λύση! Πάνω από το Μασούρι αναρριχώνται στο βουνό επαγγελματίες και ερασιτέχνες αθλητές δίπλα-δίπλα. Οι περίφημες σπηλιές με προβόλους, διάστικτους με ασβεστολιθικούς σταλακτίτες, αποτελούν πρόκληση για τους ακραίους αναρριχητές, ενώ δίπλα τους υπάρχουν ομαλές, εύκολες διαδρομές για τους λιγότερο έμπειρους. Έτσι, ορισμένα τέλεια γυμνασμένα σώματα κινούνται ολοταχώς από σταλακτίτη σε σταλακτίτη –με το κεφάλι χαμηλότερα από τα πόδια!–, ενώ οι ταπεινότεροι αναζητούν τον δρόμο τους λιγότερο θεαματικά.

Για σωματικό, αλλά και ψυχικό ζέσταμα, ξεκινάμε –πριν πάμε στους πιο απαιτητικούς τομείς– στο Καστέλλι, ένα ερειπωμένο βυζαντινό κάστρο πάνω σε μια μικρή χερσόνησο κοντά στο Μασούρι. Αυτός ο απλός τομέας είναι πολύ προσφιλής και προσφέρει ακόμα και στα παιδιά μια πρώτη ευκαιρία να εξοικειωθούν με την αναρρίχηση. Με αυξανόμενη ανησυχία παρακολουθώ, ωστόσο, μια γαλλική οικογένεια της οποίας ο μόλις εξάχρονος γιός έχει τεθεί προπορευόμενος «επικεφαλής». Με το που βρισκόμαστε κάποια στιγμή στο ίδιο ύψος, βλέπω το δέος στα μάτια του. Η ηλικία του επικεφαλής είναι συζητήσιμη, αλλά ένα παιδάκι έξι ετών είναι αναμφισβήτητα πολύ άπειρο. Αντίθετα, η αδελφή του, ηλικίας περίπου δέκα ετών, κινείται με πολύ μεγαλύτερη σιγουριά και διασκεδάζει προφανώς την αναρρίχηση.

Γλάροι

Τα έντομα που με παρενοχλούν στην αναρρίχηση μού φαίνονται γιγαντιαία. Σκιά δεν υπάρχει ούτε για δείγμα και ορκίζομαι να μην ξανάρθω ποτέ κατακαλόκαιρο στην Κάλυμνο! Το σχοινί γλιστράει μέσα από το χέρι μου, ενώ η Νόρα, η παρτενέρ μου στη σχοινοσυντροφιά, ψηλαφίζει μπροστά μου τα κοφτερά και διαβρωμένα από το θαλασσινό νερό βράχια. Από κάτω μου, στα ριζά τους, βρίσκεται ένας κόλπος όπου απουσιάζουν οι γλάροι. Ναι, εδώ το Αιγαίο φαίνεται να έχει αδειάσει από ψάρια.

Συνεχίζουμε στο Dolphin Bay, όπου ακολουθούμε στα βράχια τις φλέβες θαμπού λευκού κρυστάλλου, που η αιχμηρή του υφή δίνει ωστόσο δύσκολα καλό κράτημα. Αργότερα ανακαλύπτω ότι η διαδρομή «Baklava Maniac» είναι σαν φτιαγμένη ειδικά για μένα. Ορισμένες διαδρομές σού πάνε γάντι και απλά περιμένουν να τις πατήσεις. Με τρεις λαβές περνάω την προεξοχή, όπου λόγω του βάρους μου κανονικά θα είχα μεγάλα προβλήματα. Αλλά, ω του θαύματος, φτάνω στην κορυφή, τα κατάφερα!

Τέλενδος

Το πρόγραμμα της επόμενης ημέρας είναι τελείως διαφορετικό. Παίρνοντας πρωινό στη λουλουδιασμένη βεράντα αποφασίζουμε να τολμήσουμε σήμερα μια μεγάλη διαδρομή. Τέτοιες υπάρχουν μόνο λίγες, κυρίως στο γειτονικό νησάκι της Τελένδου με τους μόλις 90 μόνιμους κατοίκους του. ΙΧ εκεί δεν υπάρχουν. Κάθε μισή ώρα συνδέει ένα πλοιαράκι τα δυο νησιά. Η «πίστα» που επιλέγουμε ονομάζεται «Wings of Life», έχει 250 μέτρα υψομετρική διαφορά και μήκος έντεκα «σχοινιές», είναι δηλαδή μια εξαιρετικά μεγάλη και απαιτητική διαδρομή. Μετά την όγδοη σχοινιά υπάρχει ένα «σημείο μη επιστροφής». Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείς πια να καταρριχηθείς με το σχοινί, αλλά πρέπει να ολοκληρώσεις τη διαδρομή αναρρίχησης στην οποία βρίσκεσαι.

Στο «σημείο μη επιστροφής» κρέμομαι λοιπόν στο μποντριέ, κάτω από τα πόδια μου 150 μέτρα κενό, και η Νόρα, η παρτενέρ μου, έχει προχωρήσει και είναι άφαντη. Με καταλαμβάνει ένα αίσθημα απόλυτης μοναξιάς. Με γυροφέρνει φόβος, ίσως μάλιστα και πανικός. Αλλά η ζωή της επικεφαλής είναι στα χέρια μου, είναι ασφαλισμένη μόνο με το δικό μου σχοινί. Πρέπει λοιπόν να περιμένω με σύνεση και νηφαλιότητα, μέχρις ότου η Νόρα με ασφαλίσει με τη σειρά της.

Όταν τελικά φτάνω στην κορυφή πρέπει να πισωπατήσω, να φύγω από την άκρη του βράχου, η μνήμη της έντασης που έν(ο)ιωσα είναι ακόμα πολύ νωπή. Μετά από μια σύντομη ανάπαυση κατεβαίνουμε από τη βόρεια πλευρά. Κάνοντας κύκλο το μισό νησί, επιστρέφουμε μετά από τρίωρη πεζοπορία στην προβλήτα όπου πιάνει το πλοιαράκι για την επιστροφή.

Κατσίκες

Αναρρίχηση στην Κάλυμνο σημαίνει μόχθος στο κτίσιμο της αυτοπεποίθησής σου. Οι ακμές των βράχων είναι τόσο αιχμηρές που ακόμα και η μικρότερη αυλάκωση δίνει κράτημα στα αναρριχητικά παπούτσια. Αυτός είναι ο λόγος που εδώ κατακτάς βαθμούς δυσκολίας που αλλού είναι μάλλον ουτοπικοί. Αλλά το αίσθημα της αυτοπεποίθησης διαρκεί μόνο μέχρι να αντικρίσεις στα βράχια την πρώτη κατσίκα. Η αναρριχητική της ικανότητα είναι πραγματικά απίστευτη! Μπορεί να σε πιάσει ίλιγγος παρατηρώντας την να ανεβαίνει στα ύψη σε σχεδόν κάθετα, ατέλειωτα βράχια – χωρίς βέβαια οποιαδήποτε ασφάλιση. Τότε καλό είναι να κλείσεις τα μάτια και να συγκεντρωθείς πάλι στην ανθρώπινη διάσταση των δικών σου δυνατοτήτων.

Κείμενο: Ivar Schute. Μετάφραση: Α. Τσίγκας. Επιμέλεια: Μαριάννα Χάλαρη. Φωτό: Raymond Haan & John Theunissen.

Συστήνουμε

Φαγητό: Harry’s Paradise, Εμπορειός, μόνο με κράτηση, επίσης και δωμάτια: www.harrys-paradise.gr.
Καλή επιλογή κρασιών και σνακ: Azul Bar, Μασούρι: www.facebook.com/azulkalymnos.

Φεστιβάλ αναρρίχησης Καλύμνου 2-5 Οκτωβρίου 2018

Χάρτες και εγχειρίδια αναρρίχησης

Άρης Θεοδωρόπουλος: Kalymnos, Rock Climbing Guidebook. Terrain, Αθήνα 2010 (στα αγγλικά). ISBN 978-960-9456-19-7, μπορείτε να το παραγγείλετε στο www.climbkalymnos.com για € 38, – (συμπεριλ. τέλη αποστολής).

Ένας πολύ καλός χάρτης είναι ο 337 Κάλυμνος των Εκδόσεων Skai Maps, σε κλίμακα 1:25.000, που διατίθεται παντού στην Κάλυμνο. Με χάρτη και εγχειρίδιο είσαστε καλά εξοπλισμένοι για τις τοπικές αναρριχητικές διαδρομές.