Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)
10-13/2 Επανάληψη του έργου του Κωστή Καλλιβρετάκη «Die Dunkelkammer» (Ο σκοτεινός θάλαμος) στο Ballhaus Naunynstraße, Βερολίνο, που βασίζεται σε κείμενα του Στράτη Μυριβήλη και του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ.
Ο σκοτεινός θάλαμος
Θεατρικό έργο που βασίζεται σε κείμενα του Στράτη Μυριβήλη και του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ
Παίζουν: Μιχαήλ Φωτόπουλος, Φρανκ Σέππελερ
Σκηνοθεσία: Κωστής Καλλιβρετάκης
10-13/2/2016, 8 μ.μ. (στα γερμανικά, ελληνικοί υπέρτιτλοι)
Ballhaus Naunynstraße
Naunynstraße 27, 10997 Βερολίνο, εισιτήρια online: www.ballhausnaunynstrasse.de, κρατήσεις (030) 75453725
Είσοδος 7 € / 5 €
Μια επίσκεψη σε αυτούς που γύρισαν από το Δυτικό Μέτωπο. Από έναν πόλεμο που ήταν διαφορετικός από κάθε προηγούμενο, επειδή τώρα κυριαρχούσε μια πολεμική μηχανή, για την οποία δεν ήταν προετοιμασμένο ούτε το ανθρώπινο μυαλό, ούτε το ανθρώπινο σώμα. Χιλιάδες νεκροί καθημερινά και επιζώντες με αμέτρητα και φοβερά τραύματα. Στρατιώτες που έφτασαν σε κρίσιμα σωματικά όρια αντοχής και των οποίων η συμπεριφορά, επακόλουθο των ψυχικών τους τραυμάτων, θεωρήθηκε προσποιητή υστερία.
Πώς μπορείς να κατανοήσεις μια συγκλονισμένη κοινωνία; Ανθρώπους, των οποίων η ζωή έχει φέρει τα πάνω κάτω, ενώ δεν είναι σε κατάσταση να κρίνουν εάν πρέπει να φοβηθούν ή να ελπίσουν, να φέρουν αντίσταση ή να παραιτηθούν; Κρίση, πόλεμος ή κώμα; Ο Κωστής Καλλιβρετάκης ξεκινά ένα ταξίδι στο χρόνο, όχι για να βρει έτοιμες απαντήσεις, αλλά για να δημιουργήσει τον κατάλληλο χώρο για τις ερωτήσεις του. Πηγαίνει έναν αιώνα πίσω στην πρώτη σοκαρισμένη γενιά της Ευρώπης – από τις τωρινές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης έως τη γέννηση του «shell shock» από τα κύματα πίεσης των εκρήξεων στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η παράνοια καταφέρνει να βρεθεί στο προσκήνιο, στοχεύει τον κάθε στρατιώτη και πλήττει ολόκληρες κοινωνίες.
Ένας σκοτεινός θάλαμος, όπου δεν εμφανίζονται φωτογραφίες, αλλά αναμνήσεις που γίνονται σιγά σιγά απτές. Ορισμένες μόνο αμυδρά αντιληπτές, άλλες όμως ευκρινέστατες και ζωντανές. Τι είναι πραγματικότητα, τι φαντασίωση; Ποιός είναι αυτός ο άνθρωπος εκεί πέρα; Ο αδερφός σου; Ο εχθρός σου; Μα είναι αληθινός; Τι έγινε εκεί έξω; Και πότε τέλος πάντων θα περάσει;
Το κείμενο του έργου είναι ουσιαστικά ένα κολάζ αποσπασμάτων από τη «Ζωή εν τάφω» του Στράτη Μυριβήλη και το «Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο» του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ. Το βιβλίο του Μυριβήλη, το οποίο πρωτοδημοσιεύτηκε στα γερμανικά το 1986 στις εκδόσεις Ρωμιοσύνη, διατίθεται εδώ και λίγες μέρες στην ιστοσελίδα των εκδόσεων Edition Romiosini (CEMOG) προς ελεύθερη ανάγνωση. Ο Ulf-Dieter Klemm αναθεώρησε ελαφρώς την τότε μετάφρασή του και έγραψε έναν νέο επίλογο. Η νέα έκδοση περιλαμβάνει επίσης έναν μακρύτερο πρόλογο της φιλολόγου Νίκης Λυκούργου.
Η τύχη των δύο βιβλίων είναι παρεμπιπτόντως ένα εξαιρετικό παράδειγμα της μοίρας των βιβλίων που είναι γραμμένα σε «μικρές» γλώσσες.
Το «Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο» έχει μεταφραστεί σύμφωνα με την Wikipedia σε περισσότερες από 50 γλώσσες έχοντας συνολική κυκλοφορία πάνω από 20 εκατομμύρια αντίτυπα, κατέχοντας έτσι τη μεγαλύτερη κυκλοφορία έργου γραμμένου στο πρωτότυπο στα γερμανικά.
«Η ζωή εν τάφω» είναι μεν με περισσότερα από 100.000 αντίτυπα συνολικής κυκλοφορίας στην Ελλάδα ένα μπεστ σέλερ, η διεθνής διάδοσή του είναι ωστόσο μηδαμινή. Υπάρχει μια προ πολλού εξαντλημένη γαλλική μετάφραση από τη δεκαετία του ’30 με τίτλο «De Profundis» και μια μετάφραση στα αγγλικά από τον Peter Bien από τη δεκαετία του ’60, που επανεκδόθηκε πριν από καιρό ως ένα χαρτόδετο βιβλίο. Όσον αφορά τη γερμανική μετάφραση, οι εκδόσεις Cotta είχαν δείξει στη δεκαετία του ’60 ένα προσωρινό ενδιαφέρον να δημοσιεύσουν το βιβλίο στα γερμανικά, το σχέδιο ωστόσο σύντομα ναυάγησε. Η μετάφραση του Ulf-Dieter Klemm βρισκόταν για χρόνια ξεχασμένη σε κάποιο συρτάρι μέχρις ότου ο Hans και η Νίκη Eideneier το εξέδωσαν το 1986.
Συγκρίνοντας τα δύο βιβλία το ελληνικό κείμενο δεν υστερεί διόλου του βιβλίου του Ρεμάρκ. Αυτή είναι σίγουρα και η άποψη του Κωστή Καλλιβρετάκη που έφερε τα δύο κείμενα σε έναν διάλογο. «Η ζωή εν τάφω» είναι ένα από τα μεγαλύτερα αντιπολεμικά μυθιστορήματα που γράφτηκαν μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ισάξιο των έργων «Η φωτιά» του Γάλλου Ανρί Μπαρμπύς και «’Ανθρωποι στον πόλεμο» του Ούγγρου Andreas Latzko.
Μετάφραση: Α. Τσίγκας. Φωτό: Roberta Sant-Anna, Ute Langkafel-MAIFOTO
Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)