Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)
Στις 27 Ιουλίου 2018 εγκαινιάζεται το 2ο Μουσικό Φεστιβάλ Χίου. Οι δύο μουσικοί που το διοργάνωσαν είναι η Όλγα Holdorff-Μυριαγκού και ο Λευτέρης Βενιάδης. Η Μιχαέλα Πρίντσιγκερ τούς συνάντησε για λογαριασμό του diablog.eu και πήρε πληροφορίες για το υπόβαθρο αυτής της πρωτοβουλίας.
Όλγα και Λευτέρη, ποια ήταν εκείνα τα βιογραφικά και συναισθηματικά κίνητρα που σας ώθησαν να βάλετε μπρος το Μουσικό Φεστιβάλ Χίου, το οποίο διοργανώνεται φέτος για δεύτερη συνεχή χρονιά; Ποιοι είναι οι δικοί σας δεσμοί με αυτόν τον τόπο, ποιο είναι το δικό σας ελληνογερμανικό υπόβαθρο, που σας ενέπνευσε να κάνετε αυτό το βήμα;
Όλγα: Η μητέρα μου ήταν Χιώτισσα, και με την οικογένειά μου περνούσαμε κάθε χρόνο στη Χίο τις διακοπές του Πάσχα και του καλοκαιριού. Η σκέψη να παίξω σε όλα τα πανέμορφα μέρη του νησιού υπήρχε εδώ και καιρό. Το να βιώνεις πώς αντιμετωπίστηκε η Ελλάδα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, κι έπειτα και η προσφυγική ροή, ήταν δυσβάσταχτο. Οι άνθρωποι ήταν αναγκασμένοι να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. Το να βλέπεις τους ανθρώπους να βοηθούν ο ένας τον άλλον ήταν συγκινητικό. Η εσωτερική ανάγκη να πολεμήσεις αυτή την αδικία είναι μεγάλη. Κάποιες φορές τότε καταλήγω να έχω μια έντονη τάση για δραστηριοποίηση. Η μουσική, όμως, είναι αυτό που έχω μάθει. Χρόνια τώρα περνάω από διάφορα φεστιβάλ κι έχω δει πώς μπορεί να λειτουργήσει μια τέτοια διοργάνωση. Και από το Berlin Music Ensemble, το οποίο ίδρυσα, έχω αποκτήσει οργανωτική πείρα σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Αυτή είναι η συμβολή την οποία μπορώ να προσφέρω από τη δική μου πλευρά.
Τηλεφώνησα τότε στον Λευτέρη στην Αθήνα και του είπα: «Το ξεκινάω τώρα. Είσαι μέσα;» Με τον Λευτέρη με συνδέει από χρόνια μια καλλιτεχνική συνεργασία, η οποία ήταν πάντοτε καλή.
Λευτέρης: H Χίος είναι ο τόπος που μεγάλωσα και που φέρει όλες τις παιδικές, εφηβικές και οικογενειακές μου αναμνήσεις. Μαζί με αυτές ξεχωρίζω ιδιαίτερα εκείνες τις περιόδους στις οποίες συμμετείχα σε κάποια καλλιτεχνική δραστηριότητα και οι οποίες σφράγισαν την μετέπειτα πορεία μου. Το να ετοιμάζεται κάτι καλλιτεχνικό στη Χίο ζέσταινε τις μηχανές και τις καρδιές μας και δημιουργούσε προσδοκίες για μεγάλες συγκινήσεις. Αργότερα, τόσο με τις σπουδές μου και την εργασιακή εμπειρία μου στη Γερμανία όσο και με την καθοριστική γνωριμία μου με την Όλγα, νιώσαμε κι οι δύο ότι ήρθε η ώρα να είμαστε εμείς πλέον αυτοί που πρέπει να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για να γίνουν νέες, σύγχρονες καλλιτεχνικές δράσεις σε σωστές επαγγελματικές βάσεις. Τα κοινά μας ενδιαφέροντα για τη μουσική βρήκαν πλέον και έναν πολύ ισχυρό συνδετικό κρίκο, τον κοινό μας τόπο καταγωγής: τη Χίο.
Ποιον ρόλο μπορεί να παίξει η κλασική μουσική σε αυτή τη γωνιά του κόσμου, που βρίσκεται εν μέσω προσφυγικών ροών και σε ευαίσθητη γεωστρατηγική θέση; Πώς σχετίζεται ο κοσμοπολιτισμός και ο διεθνής αέρας της κλασικής μουσικής με ένα νησί όπως η Χίος; Ή μήπως υπάρχουν εκεί περισσότερα σημεία επαφής απ’ ό,τι νομίζει κανείς;
Λευτέρης: Η Χίος ανέκαθεν ήταν ένα σταυροδρόμι διαφόρων πολιτισμών. Στα σύνορα της Ευρώπης η κλασική παράδοση της ευρωπαϊκής μουσικής μπορεί να ξεδιπλώσει μεγάλες δυνατότητες καλλιτεχνικής εξέλιξης και να ανοίξει νέους δρόμους, όταν συνδυαστεί με τα αυθεντικά πολιτισμικά, παραδοσιακά χαρακτηριστικά κάθε τόπου. Έτσι και στη Χίο, που έχει μεγάλη ιστορία στη λογοτεχνία, στα γράμματα, στη ναυτιλία, στην οικονομία, η δύναμη της μουσικής μπορεί να φωτίσει διαφορετικές πτυχές όλων αυτών των παραμέτρων, να αμβλύνει τις όποιες διαφορές και να ενώσει! Αντίστροφα, και η κλασική μουσική μπορεί να κερδίσει από τα υπέροχα μαγευτικά τοπία της Χίου στα οποία επιλέγουμε να παιχτεί! Δημιουργούμε ανεπανάληπτους συνδυασμούς μουσικής και τοπίων. Αυτό είναι και ένα από τα βασικά μας “θέλω”, μία από τις βασικές επιδιώξεις του Φεστιβάλ.
Όλγα: Το νησί ήταν ήδη από την Αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα τόπος γεωστρατηγικά σημαντικός. Έβγαλε πολλούς θαλασσοπόρους και κοσμογυρισμένους περιηγητές, κι από αυτή την άποψη είναι και ανοιχτό στον κόσμο. Ταυτόχρονα, ωστόσο, υπάρχουν και αντιφάσεις: από τη μια πλευρά, η Ελλάδα είναι στην ΕΕ και συχνά, μάλιστα, νοείται ως κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού· κι από την άλλη πλευρά, όσον αφορά πολλούς τομείς, μπορεί κανείς να την κατατάξει στον λεγόμενο «Παγκόσμιο Νότο». Στα προηγούμενα προστίθεται επιπλέον και το γεγονός ότι βρίσκεται στο πολιτισμικό σύνορο μεταξύ Ανατολής και Δύσης, η συνάντηση των οποίων αποκτά στην περίπτωση της Χίου ακόμη πιο έντονο χαρακτήρα.
Οι άνθρωποι εδώ είναι πολύ ανοιχτοί στην κλασική μουσική. Ειδικά το καλοκαίρι έρχονται εδώ επισκέπτες από παντού: από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Τουρκία. Οι προσφυγικές ροές αυξήθηκαν, βέβαια, τα τελευταία χρόνια. Ιδιαίτερα στα εκπαιδευτικά προγράμματά μας συμμετέχουν και πρόσφυγες, αλλά και στο μουσικό θέατρο. Η κλασική μουσική, ή και η μουσική γενικότερα, ξεπερνά γλωσσικούς φραγμούς και πολιτισμικές διαφορές.
Σημαντική για εσάς είναι και η ιδέα της βιωσιμότητας. Γι’ αυτό και το Φεστιβάλ αποτελείται από δύο μέρη: ένα καλοκαιρινό τον Αύγουστο του 2018 κι ένα χειμερινό τον Φεβρουάριο του 2019. Το καλοκαίρι το νησί είναι γεμάτο τουρίστες και Χιώτες που επιστρέφουν στο νησί για διακοπές, ενώ τον χειμώνα είναι πιο ήσυχα τα πράγματα. Σε ποια μέρη θα παίξετε το καλοκαίρι και τι θα κάνετε ειδικότερα κατά την πιο ήρεμη περίοδο;
Όλγα: Το καλοκαίρι όλες οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται σε ανοιχτούς χώρους, σε εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους τοποθεσίες, διάσπαρτες σε όλο το νησί: από πλατείες χωριών μέχρι αμφιθέατρα και μουσεία. Τον χειμώνα επιστρέφουμε στο εσωτερικό των κτιρίων, όπως στο Ομήρειο Θέατρο ή στη Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Χίου «Κοραής». Τον χειμώνα εστιάζουμε περισσότερο στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Το να φέρεις τα παιδιά πιο κοντά στην κλασική μουσική μπορεί να δώσει εξαιρετικά βιώσιμα αποτελέσματα.
Λευτέρης: Όχι μόνο από άποψη καιρού, αλλά και από πλευράς ξεχωριστής ενέργειας που επικρατεί τότε, το καλοκαίρι θέλουμε να παίζουμε σε εξωτερικούς, μαγευτικούς, πολλές φορές και απομακρυσμένους χώρους, που μόνο κάποιοι ονειροπόλοι θα πουν καμιά φορά περαστικοί από αυτούς, «Εδώ καλά θα ήταν να γινότανε κάτι…» και μετά το ξεχνάνε. Ξέρετε, όταν έχεις να ταξιδέψεις για να πας να δεις μια παράσταση ή μια συναυλία, αυτομάτως μπαίνεις σε μια διαδικασία ευχάριστης προσμονής. Και όταν το τοπίο που έχει επιλεχθεί είναι μαγευτικό, ο συνδυασμός με ένα πολύ καλό πρόγραμμα μπορεί να είναι απογειωτικός.
Στις 27 Ιουλίου 2018 θα πραγματοποιηθεί η πρεμιέρα μιας παραγωγής μουσικού θεάτρου, ένα ιδιαίτερο highlight του φετινού προγράμματος. Πείτε μας για το θέμα, για το πώς δουλέψατε ώστε να φτάσετε στη δημιουργία της παράστασης, καθώς και για όσους συμμετείχαν σε αυτό το όμορφο πρότζεκτ!
Λευτέρης: Η δουλειά που γίνεται για μια παραγωγή μουσικού θεάτρου είναι πάντα επίπονη και δύσκολη, πόσο μάλλον όταν πρέπει επιπλέον να δημιουργήσεις όλες τις τεχνικές προϋποθέσεις για να παίξεις σε χώρους που δεν έχουν τις κατάλληλες υποδομές. Η χαρά όμως της μοναδικότητας αυτού του εγχειρήματος σε αποζημιώνει.
Καταλήξαμε στην «Όπερα της Μαστίχας» φέτος, όχι μόνο γιατί η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου γιορτάζει τα 80 χρόνια από την ίδρυσή της, αλλά και γιατί η μαστίχα είναι ταυτόσημη με τη Χίο και την ιστορία της. Επίσης, η μεγάλη χαρά του μουσικού θεάτρου είναι η δυνατότητα να φέρνει κοντά, να παντρεύει μια σειρά από ετερόκλητα στοιχεία. Παιδιά από τη Χίο με παιδιά προσφύγων, επαγγελματίες μουσικούς και ηθοποιούς από το Βερολίνο, την Αθήνα και τη Χίο, και όλα αυτά κάτω από έναν κοινό παρανομαστή, την παραγωγή της μαστίχας. Είναι μια σπουδαία διαδικασία που την έχουμε ξανακάνει, την κάνουμε φέτος και θα την ξανακάνουμε. Το βασικό σε αυτήν είναι ότι κάνουμε κοινωνό της δουλειάς μας μεγάλο μέρος της τοπικής κοινωνίας. Η χαρά της συμμετοχής είναι πολλές φορές πολλαπλάσια από τη χαρά της ακρόασης. Στο εντελώς καλλιτεχνικό μέρος, η κεντρική ιδέα είναι η προσωποποίηση της Μαστίχας, η οποία ενσαρκώνεται από την ταλαντούχα Γερμανίδα σοπράνο Angela Braun. H Μαστίχα παίρνει σάρκα και οστά, σώμα και φωνή. Το έργο είναι βασισμένο και σε παραδοσιακά τραγούδια της Χίου που κατέγραψε ο Γάλλος περιηγητής Hubert Pernot στα τέλη του 19ου αιώνα, καθώς και σε λογοτεχνικές και λαογραφικές πηγές σχετικά με τη μαστίχα.
Το Φεστιβάλ θα κλείσει στις 4 Αυγούστου 2018 στο νεόδμητο κτίριο του Μουσείου Μαστίχας με μια μεγάλη προσωπικότητα της τζαζ σκηνής του Βερολίνου, τον Sebastian Studnitzky, τον οποίο θα συνοδεύει ένα κουαρτέτο εγχόρδων. Είστε ομολογουμένως μάστορες στο να βρίσκετε τέλειες τοποθεσίες. Τι προσδοκάτε από αυτόν τον συνδυασμό μουσικών ορχήστρας τζαζ και κλασικής μουσικής;
Όλγα: Πηγαίνουμε συχνά και βλέπουμε διάφορα μέρη στη Χίο, και τις περισσότερες φορές μάς έρχονται αμέσως ιδέες για το ποια μουσική θα ταίριαζε στο καθένα από αυτά. Μερικές φορές, μάλιστα, σκεφτόμαστε αμέσως και συγκεκριμένο καλλιτέχνη ή συνθέτη για τον οποίο λέμε: αυτός θα ταίριαζε απόλυτα εδώ. Κάποια μέρη τα κρατάμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας και για μελλοντικά σχέδια. Το γεγονός ότι και οι δυο μου γονείς ήταν αρχιτέκτονες σίγουρα με ευαισθητοποίησε από νωρίς ως προς αυτό. Μου αρέσει να παίζω σε ασυνήθιστες τοποθεσίες και να παίζω μάλιστα και με τους εκάστοτε χώρους.
Με το μουσικό θέατρο, την κλασική μουσική, την τζαζ κ.λπ., το Φεστιβάλ περιλαμβάνει όλες τις μουσικές κατευθύνσεις που μου είναι οικείες και για τις οποίες γνωρίζω ποιους εξαιρετικούς καλλιτέχνες πρέπει ακόμη να φέρουμε οπωσδήποτε στο νησί.
Συνέντευξη: Μιχαέλα Πρίντσιγκερ/Όλγα Holdorff-Μυριαγκού/Λευτέρης Βενιάδης. Μετάφραση και επιμέλεια: M. Χάλαρη. Φωτό: Andreas Knapp και Σταμάτης Μένης. Περισσότερες πληροφορίες: www.chiosmusicfestival.gr.
Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)