Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)
Πού βρισκόταν το ανάκτορο του Οδυσσέα; Στην Ιθάκη, την Κεφαλονιά ή στη Λευκάδα – ή μήπως στην απέναντι ηπειρωτική ακτή; Όπου και να ήταν, η αναζήτησή του στο βουνό Αετός της βόρειας Ιθάκης ανοίγει κυριολεκτικά νέους ορίζοντες. Οι ιστιοπλόοι Γιώργος Ντένκιγκερ και Αγγέλικα Σένε-Ντένκιγκερ περιγράφουν για το diablog.eu την ανάβαση.
Από τον Σεπτέμβριο του 2003 αρμενίζουμε στο Ιόνιο με τη «Μικρή Αλκυονίδα», ένα mini cruiser μήκους 6,30 μέτρων που ναυπηγήσαμε μόνοι μας το 1992 στην Αθήνα. Το 2004 –τότε μας ακολουθούσαν ακόμα οι δυο γιοί μας– επισκεφτήκαμε για πρώτη φορά την Ιθάκη, το θρυλικό νησί των Φαιάκων. Κατά τα ετήσια ιστιοπλοϊκά μας ταξίδια επισκεφτήκαμε επανειλημμένα την Ιθάκη, πραγματοποιώντας εκδρομές στη στεριά για να γνωρίσουμε καλύτερα την τοπογραφία και την ιστορία του νησιού. Το λιμάνι της Παλαίρου (της πρώην Ζαβέρδας), μόλις λίγα ναυτικά μίλια ανατολικά της Λευκάδας, αποτελεί μια ιδανική αφετηρία για κάθε κρουαζιέρα στα Ιόνια Νησιά.
Φέτος τον Σεπτέμβριο είχαμε στη διάθεσή μας τρεισήμισι εβδομάδες· κατευθυνθήκαμε νότια προς την Ζάκυνθο περνώντας από το Μεγανήσι και την Κεφαλονιά. Στον δρόμο της επιστροφής επισκεφτήκαμε για άλλη μια φορά την Ιθάκη. Οι άκρως απότομες ακτές δημιουργούν την εντύπωση ενός αφιλόξενου και «μαζεμένου» νησιού. Ισχυροί άνεμοι και καταιγίδες στο στενό μεταξύ της μεγάλης Κεφαλονιάς και της μικρής Ιθάκης απαίτησαν πολλές φορές από εμάς και το σκάφος μας να τα δώσουμε όλα.
Με βάση τον Όμηρο ο Οδυσσέας πρέπει να έζησε πολλές τέτοιες περιπέτειες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της επιστροφής του στην αγαπημένη του Πηνελόπη. Στις ιστιοπλοϊκές μας εκδρομές γνωρίσαμε όχι μόνο τον κόλπο της Πόλης στη δυτική απόκρημνη ακτή του νησιού, αλλά και αυτούς του Αγίου Ανδρέα στον νότο, της Αρεθούσας Κρήνης στα νοτιοανατολικά, στο Βαθύ, στο κέντρο του νησιού, και τα φυσικά λιμάνια στο Κιόνι και στις Φρίκες στα βορειοανατολικά. Για να εξερευνήσουμε το βουνό Αετός επιλέξαμε φέτος ως αφετηρία το Βαθύ, την πρωτεύουσα του νησιού. Ο όρμος του είναι κλειστός από όλες τις πλευρές και προσβάσιμος μόνο από έναν πορθμό.
Στην κορυφή του Αετού υπάρχει μια οχυρωμένη αρχαία πόλη, η οποία συνδέεται με τον Οδυσσέα. Τα ευρήματα που ανασκάφτηκαν εκεί παρουσιάζονται στο μικρό αρχαιολογικό μουσείο στο Βαθύ.
Νωρίς το πρωί ξεκινήσαμε από το αγκυροβόλι μας για το Βαθύ, ακολουθώντας τη στενή παράκτια οδό. Θεωρήσαμε ότι δύο κουλούρια με σουσάμι και δύο μικρά μπουκαλάκια νερό θα ήταν αρκετά για αυτή την εκδρομή. Από το Βαθύ, τα οκτώ περίπου χιλιόμετρα μέχρι τα ριζά του μονοπατιού που οδηγεί στις αρχαίες Αλκομενές, τα κάναμε με ταξί.
Στο ξέφωτο όπου κατεβήκαμε είδαμε μια πινακίδα πληροφόρησης για τους επισκέπτες, το μικρό αλλά κλειστό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, ένα αυτοκινούμενο τροχόσπιτο (κάμπερ) με γερμανική πινακίδα κυκλοφορίας και μερικά πρόχειρα περιφραγμένα, κατάφυτα αρχαιολογικά σκάμματα. Η μερική συννεφιά εκείνης της μέρας ήταν πολύ εξυπηρετική, γιατί η άνοδος αποδείχθηκε πολύ πιο δύσκολη απ΄ ότι περιμέναμε από την υψομετρική διαφορά των 250 μέτρων. Με το που βρήκαμε την αρχή του μονοπατιού –το οποίο μετά σηματοδοτείται ευκρινώς με κόκκινες κουκίδες– φτάσαμε άνετα σε μια σκουριασμένη πύλη, ασφαλισμένη με ένα λουρί προφανώς από κάποιον βοσκό.
Ένα σημείωμα έγραφε «Ελεύθερη είσοδος» προσθέτοντας την παράκληση «Κλείστε ξανά την πόρτα», πράγμα που φυσικά κάναμε. Από την πύλη αυτή το μονοπάτι άρχισε να ελίσσεται όλο και πιο απότομα και σε όλο και πιο κλειστές στροφές προς τα πάνω. Χαλαρές πέτρες, σάρες και σκόνη δυσκόλευαν επιπρόσθετα την ανάβαση, ενώ η νηνεμία που επικρατούσε επέτεινε την προσπάθειά μας.
Μεσ΄ στη σιωπή ακούσαμε να σπάνε χαμόκλαδα, ήχος που συνοδευόταν από κουδουνίσματα. Σύντομα συναντήσαμε κατσίκες που μας παρακολουθούσαν παραξενεμένες καθώς ανεβαίναμε αδέξια. Στη συνέχεια ασχολήθηκαν πάλι με την υπέρβαση των εμποδίων που είχαν στήσει οι αγρότες για να προστατέψουν τα ζουμερά κλαδιά των ελαιόδεντρων από τα αιγοπρόβατα. Τα κουδουνίσματα χάθηκαν όσο πλησιάζαμε στην κορυφή του βουνού. Περιμέναμε να τη δούμε πίσω από κάθε στροφή – πλην όμως ματαίως.
Από πάνω ακούσαμε δύο φωνές να συνομιλούν, ήταν οι ιδιοκτήτες του κάμπερ. Τους συναντήσαμε καλά εξοπλισμένους με μποτάκια ορειβασίας και μπαστούνια πεζοπορίας. Κατέβαιναν ήδη, είχαν εξορμήσει λοιπόν πολύ νωρίτερα από εμάς. Άξιζε τον κόπο, μας είπαν – και αποδείχτηκε να έχουν απόλυτο δίκιο. Μετά από συνολικά μια περίπου ώρα πεζοπορίας φτάσαμε λοιπόν στο στενό βραχώδες πλάτωμα σε υψόμετρο περίπου 380 μέτρων που ήταν ο στόχος μας. Τι εντυπωσιακό πανόραμα, τι απίθανη θέα!
Μπροστά μας το βόρειο τμήμα της Ιθάκης, στα βορειοανατολικά τα νησιά Μεγανήσι, Άτοκος και Κάλαμος, πίσω τους αχνά η ακτή της Ακαρνανίας, στα βόρεια η νότια άκρη της Λευκάδας με τους χαρακτηριστικούς σχηματισμούς των βράχων του Ακρωτηρίου της Κυράς (της Σαπφούς) και τον φάρο, στα δυτικά η καταπράσινη ανατολική ακτή της Κεφαλονιάς με τους πολυάριθμους ορμίσκους της· βαθιά κάτω μας ήταν η θάλασσα, εδώ επάνω βασίλευε σιωπή. Περιστασιακά μόνο ακούγαμε κάποιο καΐκι στο πέλαγος ή κάποιο φορτηγό στον παραλιακό. Σοβαντισμένες δεξαμενές, θραύσματα κορινθιακών κεραμιδιών καθώς και λαξεύματα στον βράχο αποτελούσαν καθαρά σημάδια δόμησης. Εδώ πρόκειται για ένα καταφύγιο, μια οχυρή ακρόπολη.
Ήταν εδώ το θρυλικό ανάκτορο του Οδυσσέα, όπως υποστηρίζεται επανειλημμένα από τον 19ο αιώνα; Ο ίδιος ο Οδυσσέας περιγράφει το ανάκτορό του στην Οδύσσεια, ραψωδία ρ, 264-268, με τα εξής λόγια: «… το σπίτι τούτο τ΄ όμορφο λέω του Οδυσσέα πως θα ΄ναι· θα το ξεχώριζες ανέκοπα και μες σε πλήθος άλλα. Το ΄να με τ΄ άλλο ιδές τα χτίσματα πως δένουν, κι έχει τοίχο σαμαρωτόν η αυλή περίγυρα, και σίγουρες τις πόρτες τις δίφυλλες· κανείς δε δύνεται μεβιάς να τις πατήσει.» (μετάφραση Ν. Καζαντζάκη – Ι. Κακριδή). Μέχρι σήμερα συνεχίζεται η διαμάχη για το πού βρισκόταν το ανάκτορο του Οδυσσέα: στον Αετό στη βόρεια Ιθάκη, στην Κεφαλονιά, στη Λευκάδα ή στην ηπειρωτική ακτή; Αλλά ακόμα κι αν δεν είναι ξεκαθαρισμένο εάν ο Οδυσσέας ήταν υπαρκτό πρόσωπο, μπορεί κανείς δίχως άλλο να φανταστεί το ανάκτορό του ειδικά εδώ.
Μετά από ένα παρατεταμένο διάλειμμα αποχαιρετήσαμε το όμορφο αυτό μέρος. Το είχαμε υποπτευτεί, η κάθοδος αποδείχτηκε ακόμα πιο επίπονη. Για να μην γλιστρήσουμε κατεβήκαμε σε πολλά σημεία με τα τέσσερα. Οι κατσίκες (που είχαν υπερπηδήσει επιτυχώς τα εμπόδια που προστάτευαν τα ελαιόδεντρα) μας χλεύασαν μάλλον και πάλι, αλλά επέστρεψαν σύντομα στα κλαδιά τους. Στο τελευταίο, συγκριτικά εύκολο τμήμα του μονοπατιού, συναντήσαμε μια ομάδα Ιταλών. Στο ερώτημά τους εάν ακολουθούν το σωστό μονοπάτι για την κορυφή απαντήσαμε καταφατικά προσθέτοντας ότι η θέα είναι μοναδική. Όλοι τους είχαν κέφια και έμοιαζαν περισσότερο να πηγαίνουν για μπάνιο παρά για ανάβαση. Τους είπαμε ότι οι σαγιονάρες που φορούσαν μάλλον δεν ήταν ιδανικές για τη διαδρομή αυτή, τους ευχηθήκαμε μια καλή μέρα και τους χάσαμε. Πολύ θα θέλαμε βέβαια να ξέρουμε τι σκέφτηκαν οι κατσίκες όταν τους είδαν…
Επιστρέφοντας στο Βαθύ απολαύσαμε σε μια καφετέρια στο λιμάνι φραπέ, καπουτσίνο και μπακλαβά, εξαντλημένοι από την πεζοπορία αλλά και γεμάτοι εντυπώσεις από τη μοναδική θέα των Ιονίων Νήσων από τον Αετό. Του χρόνου θα αγκυροβολήσουμε και πάλι στο Βαθύ ακολουθώντας για άλλη μια φορά τα χνάρια του Οδυσσέα.
Κείμενο και φωτογραφίες: Jörg Denkinger και Angelika Schöne-Denkinger. Μετάφραση: Α. Τσίγκας. Επιμέλεια: Μ. Χατζηνικολή.
Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)