Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)
Μέχρι τις 2 Ιουλίου 2017 έχετε την ευκαιρία να δείτε την ταινία «Θραύσματα φωτός» για τη Σίφνο στο Μουσείο Εθνολογίας του Αμβούργου. Η σκηνοθέτιδα Susan Chales de Beaulieu ζήτησε από κατοίκους του νησιού να αφεθούν για μια στιγμή στις σκέψεις τους. Σε συνδυασμό με ήσυχες σκηνές της καθημερινής ζωής των νησιωτών δημιούργησε έτσι μια ταινία διάρκειας 11 λεπτών που αποτελεί την ατμοσφαιρική κορύφωση μιας μικρής έκθεσης στο Αμβούργο.
Ο φακός εστιάζει στο πρόσωπο μιας νεαρής γυναίκας. Τα μακριά σκούρα της μαλλιά κυματίζουν στον άνεμο, τα μάτια της είναι κλειστά. Το όμορφο πρόσωπό της είναι και συμπαθητικό˙ ένα φευγαλέο και συγχρόνως ανοιχτό χαμόγελο καθορίζει την έκφρασή του. Η σκηνοθέτιδα Susan Chales de Beaulieu ζήτησε από κατοίκους της Σίφνου να αφεθούν για μια στιγμή στις σκέψεις τους, να ονειροπολήσουν. Ή απλά να εκτεθούν στον πανταχού παρόντα άνεμο. Με την παράκληση αυτή η σκηνοθέτιδα και ερευνήτρια του αρχιτεκτονικού χώρου απευθύνθηκε όχι μόνο σε άτομα που γνώριζε καλά από προηγούμενες επισκέψεις της στο νησί, αλλά και σε τυχαίους περαστικούς.
Όλοι τους αντιμετωπίζουν νηφάλια την εξεταστική ματιά του φακού, ο γιατρός του νησιού, ο ορεσίβιος γεωργός, η νεαρή γυναίκα της καφετέριας του λιμανιού. Σπάνια ξεφεύγει το βλέμμα των απεικονιζόμενων αλλού˙ μόνο, ίσως, όταν σκοτεινά σύννεφα υψώνονται απειλητικά στον ουρανό ως προπομποί μιας καταιγίδας ή όταν προσπαθούν να καταπιέσουν ένα μικρό γέλιο. Ήρεμα, σχεδόν στατικά πλάνα ακολουθούν τα σύννεφα που ταξιδεύουν στον ουρανό ή τη γραμμή της οροσειράς που υψώνεται πάνω από τη θάλασσα που λαμπυρίζει. Ο φακός άλλοτε απαθανατίζει ξυπόλυτα και βιαστικά παιδικά ποδαράκια σε κάποιο σκαλοπάτι και άλλοτε πρόβατα τη στιγμή που τρώνε φύλλα συκιάς. Κατ΄ ουσία πρόκειται για μια αρχιτεκτονική ταινία – μιας που κατά βάση, η Susan Chales de Beaulieu πρωτοήρθε εδώ ως προσκεκλημένη φοιτητών και καθηγητών αρχιτεκτονικής του γερμανικού πανεπιστημίου Ostwestfalen-Lippe. Τώρα, η διάρκειας 11 λεπτών ταινία αυτή συνοδεύει ως ατμοσφαιρική κορύφωση μια μικρή έκθεση στο Μουσείο Εθνολογίας του Αμβούργου, τον τόπο καταγωγής της σκηνοθέτριας: δείχνει εκκλησίες, χωριά και την παραδοσιακή αγγειοπλαστική της Σίφνου που ερεύνησε σχολαστικά ως έργο ζωής ο καθηγητής αρχιτεκτονικής Friedrich Wagner.
Όσο περισσότερο η ταινία αντανακλά την τοπική αρχιτεκτονική, τόσο ο θεατής παρασύρεται ολοένα και περισσότερο σε αυτή τη δίνη. Κοιτώντας κλεφτά σχεδόν πάνω από τον ώμο μιας γυναίκας, την παρακολουθούμε να περιεργάζεται ιστορικές φωτογραφίες ενός χωριού από τη δεκαετία του ΄60. Από το ασπρισμένο εξωτερικό ενός σπιτιού περνάμε στη σπιτική θαλπωρή μιας ηλικιωμένης κυρίας. Ανακαλύπτουμε –μερικές φορές μόλις την τελευταία στιγμή, λίγο πριν αλλάξει το πλάνο– μια λεπτομέρεια σε τοίχους και αρμούς. Και χανόμαστε στον ακουστικό κόσμο των χωριών της Σίφνου. Εκτός από τον άνεμο φτάνουν στ’ αυτιά μας και καθημερινοί ήχοι, είναι σαν να περιδιαβαίνουμε κι εμείς στα στενά αλλά υπέροχα σοκάκια της.
«Θέλησα, πάνω απ’ όλα, να ανακαλύψω τις αρχιτεκτονικές και ταυτόχρονα τις κοινωνικές δομές αυτού του τόπου: πώς ζουν οι άνθρωποι εδώ, πώς χτίζουν, πώς λειτουργούν όλα αυτά σε ένα τόσο μικρό κομμάτι γης, σ’ ένα νησάκι στα μέσα του πελάγους», λέει η Susan Chales de Beaulieu. Η ταινία της είναι εξίσου απέριττη με την περίφημη κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική. Αντί αφήγησης ή συνεντεύξεων, η σκηνοθέτιδα επέλεξε να χρησιμοποιήσει λευκούς μεσότιτλους σε μαύρο φόντο. Έτσι, συναντάμε για παράδειγμα σχόλια του ζωγράφου Paul Cezanne για τον φιλόσοφο Ηράκλειτο ή του Peter Zumthor, αρχιτέκτονα και σύγχρονου θεωρητικού της αρχιτεκτονικής. Με τον τρόπο αυτό η Susan Chales de Beaulieu αποφεύγει την παγίδα της συναισθηματικότητας στην οποία πέφτουν άλλες ταινίες που αναφέρονται στην αισθητική των κυκλαδίτικων νησιών.
«Θέλησα να αποφύγω τον ρομαντισμό και να ρίξω μια ακριβή ματιά στις συνθήκες που επικρατούν σε ένα νησί τόσο μακριά από τις μεγάλες πόλεις. Στον τρόπο που αντανακλάται ίσως εδώ η ελληνική κοινωνία που τόσο πλήττεται τα χρόνια αυτά. Κι έτσι συνάντησα μια αρχιτεκτονική που όχι μόνο καλύπτει όλες τις τοπικές και λειτουργικές ανάγκες των ανθρώπων, αλλά και που διέπεται από μια σύγχρονη πνοή», τονίζει. Ανακάλυψε ακόμα, ότι οι Σίφνιοι αντιμετωπίζουν αποφασιστικά την κρίση δίνοντας τόπο στην κοινωνική τους συνοχή.
Sifnos – Poesie des Lichts (Σίφνος – Ποίηση του Φωτός). Μέχρι τις 02/07/2017 στο Museum für Völkerkunde (Μουσείο Εθνολογίας) του Αμβούργου
Κείμενο: Susanne Isabel Yacoub. Μετάφραση: Α. Τσίγκας. Αφίσα και στιγμιότυπα της ταινίας: ©Susan Chales de Beaulieu
Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)