Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)
Η Κάρπαθος προσφέρεται για πεζοπορίες και η Ντόρις Βίλερ μοιράζεται μαζί μας την εμπειρία της αυτή στο νησί, εν είδει ημερολογίου. Ελπίζουμε ότι αυτή η αναλυτική καταγραφή θα φανεί χρήσιμη και θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για μελλοντικές πεζοπορικές επισκέψεις στην Κάρπαθο. Μπορείτε να διαβάσετε και άλλες παρόμοιες εξορμήσεις της συντάκτριας, όπως αυτή το 2013 στην Κέρκυρα και την εμπειρία της από το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 το 2015 στην Πελοπόννησο που φιλοξενήσαμε στο diablog.eu.
Επίσημα δεν υπάρχει ένα κεντρικό μονοπάτι που να διασχίζει ολόκληρο το νησί, αλλά μόνο πολλά τοπικά. Έτσι καταστρώνουμε τη δική μας διαδρομή από τις διάφορες περιγραφές που έχουμε, τον χάρτη των εκδόσεων «Ανάβαση» και τα δεδομένα gps. Αυτά μας επαναφέρουν στη σωστή ρότα όταν λείπει η σηματοδότηση στα μονοπάτια.
Συχνά, όμως, τα σημάδια είναι εκεί που πρέπει: πινελιές χρώματος πάνω σε πέτρες και βράχια, ως «κούκοι», δηλαδή πυργίσκοι από πέτρες – αλλά και ως εμφανείς πινακίδες σε τόσο δύσκολα σημεία που πολλές φορές αναρωτιέσαι πώς τις μετέφεραν ως εκεί. Ευχαριστούμε τον Όμιλο Φίλων Βουνού και Θάλασσας Καρπάθου που φροντίζουν τα μονοπάτια του νησιού. Μόνο μέσα από την αφιλοκερδή τους δραστηριότητα η Κάρπαθος μπορεί να διατηρήσει και να επεκτείνει τη φήμη της ως νησί πεζοπορίας.
Είμαστε καθ΄ οδόν όχι για να κάνουμε ρεκόρ χιλιομέτρων, αλλά για να γνωρίσουμε το νησί και την ατμόσφαιρά του, τα χωριά και τους ανθρώπους του. Όπως και στις προηγούμενες εκδρομές, η αναζήτηση του νυκτερινού καταλύματος αποτελεί τόσο αναπόσπαστο μέρος των διακοπών μας όσο και μια ιδιαίτερη εμπειρία.
1η ημέρα
3 Μαΐου 2017: Από το αεροδρόμιο προς τον κόλπο της Δαματρίας
Σίγουρα δεν υπάρχουν πολλά μέρη, όπου βγαίνοντας από το κτήριο του αεροδρομίου βλέπεις αμέσως την πρώτη ένδειξη της πεζοπόρου διαδρομής σου – και μπορείς αμέσως να ξεκινήσεις. Είναι αργά το απόγευμα, ο δύων ήλιος μας ζεσταίνει στα 4 χιλιόμετρα μέχρι την πρώτη μας διαμονή, την μόνη που έχουμε κλείσει εκ των προτέρων.
Αρχές Μαΐου δεν συναντάμε άλλους τουρίστες. Αντ΄ αυτού μας υποδέχεται ένας από τους πολλούς ανέμους της Καρπάθου. Θα μας συνοδέψουν σχεδόν μόνιμα σε όλο μας το ταξίδι πνέοντας απ΄ όλες τις κατευθύνεις. Μερικές φορές απαλά και ήπια, άλλες φορές ορμητικά. Τόσο που μερικές φορές κλέβουν τα λόγια μας και σαρώνουν τα καπέλα μας. Τις νύχτες κτυπάνε τις πόρτες και τα παράθυρα. Αλλά και στεγνώνουν τη μπουγάδα μας σε χρόνο μηδέν. Ευτυχώς. Μιας που έχουμε λίγα πράγματα μαζί μας στα σακίδια, όσα δηλαδή χρειαζόμαστε για να φτάνουμε από τον έναν τόπο στον άλλο.
Το μοναχικό ξενοδοχείο «Poseidon» στην παραλία της Δαματρίας είναι ο πρώτος μας προορισμός. Χτισμένο πριν κάποιες δεκαετίες σε συστάδες, σαν μικρό χωριό. Είμαστε οι μόνοι επισκέπτες που διανυκτερεύουν. Έτσι θα συμβαίνει σε ολόκληρη την παραμονή μας στην Κάρπαθο.
Η διεύθυνση του προσαρτημένου εστιατορίου έχει περάσει σε νεώτερη γενιά. Απολαμβάνουμε μια νόστιμη, εκσυγχρονισμένη ελληνική κουζίνα. Κρίμα μόνο που το ψάρι που ήθελα να φάω, καταφτάνει φρέσκο μεν –ένα προοίμιο για τις λιχουδιές των επόμενων ημερών– αλλά πολύ αργά.
2η ημέρα
4 Μαΐου 2017: Από τον κόλπο της Δαματρίας στους Μενετές
Δεν μπορούμε να ξεκολλήσουμε από τον νόστιμο μπουφέ και την ειδυλλιακή τοποθεσία του πρωινού μας, μαγεμένοι από τις μοβ ανταύγειες της πλούσιας μπουκαμβίλιας και την θέα του πανέμορφου κόλπου. Η θάλασσα είναι λάδι. Ο άνεμος κάνει διάλειμμα. Για μια βουτιά το νερό είναι ακόμη πολύ δροσερό.
Η σημερινή διαδρομή προς τους Μενετές έχει μια υψομετρική διαφορά σχεδόν 400 μέτρων. Ωστόσο, δεν είναι ιδιαίτερα επίπονη. Έχουμε ευχάριστη θερμοκρασία, 22 βαθμούς, φυσάει αεράκι και το πλατύ μονοπάτι ανεβαίνει χαλαρά. Είναι μια βόλτα σε σύγκριση με τις διαδρομές που θα ακολουθήσουν.
Στο –σε πρώτη ματιά– πολύ λιτό και άδενδρο τοπίο απολαμβάνουμε την απροσδόκητα πλούσια ανθοφορία των φρύγανων. Ας είναι καλά η άφθονη βροχή του περασμένου χειμώνα, μας λένε ανακουφισμένοι οι ντόπιοι. Λαδανιές. Σπάρτα. Θυμάρι. Φασκόμηλο. Γαλατσίδα… Παντού αναδεύουν πικάντικες μυρουδιές.
Οι Μενετές βρίσκονται σε υψόμετρο 300-400 μέτρων. Μας υποδέχεται η σιωπή του απομεσήμερου στα δαιδαλώδη σοκάκια τους. Είμαστε τυχεροί. Η ταβέρνα «Μανώλης» είναι ανοιχτή και χαιρόμαστε τον δυναμωτικό καφέ και την κουβεντούλα στα ελληνικά με τον ταβερνιάρη. Στην Κάρπαθο μιλάνε εντυπωσιακά πολλοί αγγλικά, ακόμα και οι ηλικιωμένοι.
Οι περισσότεροι απ΄ όσους έφυγαν από το νησί ζουν σε μακρινές χώρες, στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία… Επισκέπτονται τη γενέτειρά τους και τα, συχνά κομψά, σπίτια τους το καλοκαίρι και φέρνουν μαζί τους και τα αγγλικά. Επιπλέον, οι Καρπαθιώτες εργάζονται στο εξωτερικό τον χειμώνα, όταν το νησί τους ερημώνει. Μερικοί από τους ηλικιωμένους μιλάνε επίσης λίγα ιταλικά. Από το 1912 μέχρι το 1944 τα Δωδεκάνησα, στα οποία ανήκει η Κάρπαθος, ήταν υπό ιταλική διοίκηση. Αυτός ήταν μάλλον ένας άλλος λόγος για ένα από τα πολλά κύματα μετανάστευσης των Καρπαθιωτών.
Ο Μανώλης μας φέρνει σε επαφή με τους γείτονές του, την οικογένεια Ρήγα. Τα δωμάτια που αναφέρονται στον τουριστικό οδηγό δεν είναι ωστόσο διαθέσιμα. Παρά το βάρος των 400 γραμμαρίων έχω μαζί μου τον τουριστικό οδηγό «Karpathos» των Antje & Gunther Schwab των εκδόσεων Michael Müller-Verlag, με τις πάντα χρήσιμες πληροφορίες του. Στο ακόλουθο κείμενο τον αναφέρω επί το απλούστερο ως «ο MM».
Η σεζόν δεν έχει αρχίσει ακόμη. Αυτό θα αποτελέσει ένα θέμα που θα μας συνοδεύσει τις μέρες μας στην Κάρπαθο. Μερικοί ενοικιαστές εκπλήσσονται και αναρωτιούνται αν έφτασαν ήδη τα πρώτα τσάρτερ. Το γεγονός ότι με την Αθήνα υπάρχει συγκοινωνία με ελικοφόρα αεροπλάνα και με φεριμπότ δεν το λαμβάνουν υπόψη. Παρ΄ όλα αυτά βρίσκουμε δωμάτια σε κάθε μέρος. Μερικές φορές πρέπει απλώς να δείξουμε λίγη υπομονή, μέχρι να αδειάσουν ή να καθαριστούν.
Στους Μενετές μας βοηθά η Ειρήνη Ρήγα να βρούμε ένα άλλο υπέροχο κατάλυμα λίγο έξω από το χωριό. Στο «γιέλλοου χάουζ», όπως λέει. Με άλλα λόγια στο «Karpathos Menetes Guest House», στην Υβόν και τον Φιλ από την Αγγλία. Η Ειρήνη τους καταλαμβάνει εξαπίνης. Τους ανακοινώνει στο τηλέφωνο ότι έχει τουρίστες για 2 δωμάτια. Όταν την ρωτούν για πότε, τους απαντά «ΤΩΡΑ». Στο άλλο άκρο της γραμμής ακούμε το ηχηρό γέλιο του Φιλ. Λίγο αργότερα το ζευγάρι μας υποδέχεται πολύ ζεστά. Μέχρι να ετοιμαστούν τα δωμάτια περνάμε τον χρόνο στη βεράντα μπροστά από το σπίτι με την υπέροχη θέα του στον κόλπο των Πηγαδιών και τα γύρω βουνά. Μετά από ένα νόστιμο βραδινό στην ταβέρνα του Μανώλη μας νανουρίζει ο κτύπος του Big Ben από το ρολόι με το εκκρεμές του ξενώνα.
3η ημέρα
5 Μαΐου 2017: Από τους Μενετές στα Πηγάδια
Το πρωί ξεκινάει με ένα υπέροχο πρωινό στη βεράντα των οικοδεσποτών μας και μια όμορφη συζήτηση περί ανέμων και υδάτων. Και αυτό παρά τη χθεσινή μας ουρανοκατέβατη εμφάνιση. Ήρθαμε σαν ξένοι και φεύγουμε ως φίλοι! Από καρδίας ευχόμαστε η Υβόν και ο Φιλ να χαρούν και να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους. Από την Αγγλία εγκαταστάθηκαν πέρσι μόνιμα στην Κάρπαθο, λίγες μόνο μέρες μετά το δημοψήφισμα του Μπρέξιτ.
Πριν φύγουμε από τους Μενετές περνάμε πάλι από τον φούρνο απ΄ όπου είχαμε περάσει πεταχτά την προηγούμενη μέρα. Τώρα για να αγοράσουμε για κολατσιό για την πεζοπορία μας νόστιμη και ζουμερή χορτόπιτα, ένα παραδοσιακό προϊόν του νησιού. Χθες μας είχαν πάει κατευθείαν στις λαμαρίνες για να δοκιμάσουμε τα αρτοσκευάσματα. Για τον δρόμο μας χαρίζουν μια ολόκληρη σακούλα γεμάτη κουλουράκια, μικρά, στρογγυλά και τραγανά, ψημένα με μαύρο σουσάμι.
Σήμερα ο δρόμος μας είναι κυρίως κατηφορικός, από τους Μενετές μέσα από το Κούρι ως την Πηγάδια, την Χώρα του νησιού. Στον MM είναι η διαδρομή 4. Δυστυχώς προσπεράσαμε τους αρχαίους λαξευτούς τάφους που αναφέρονται στον ταξιδιωτικό οδηγό γιατί διαβάσαμε κατόπιν εορτής το αντίστοιχο σημείο.
Αλλά και χωρίς να τους δούμε ήταν όμορφη η διαδρομή. Ο δρόμος ήταν στρωτός και περνούσε συνέχεια από ευωδιαστές συστάδες σπαρτών και λιβάδια διάστικτα με κροκοκίτρινες μαργαρίτες και βαθυκόκκινες παπαρούνες. Στη σκιά του ναού του Αγ. Σάββα κάνουμε ένα διάλειμμα.
Μετά από περίπου 9 χιλιόμετρα φτάνουμε νωρίς το απόγευμα στα Πηγάδια, την πρωτεύουσα και κεντρικό λιμάνι του νησιού. Οι γιγαντιαίες ακαλαίσθητες ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις δεν ταιριάζουν καθόλου στον περιβάλλοντα χώρο του οικισμού. Είμαστε τελείως εκτός σεζόν και όλα είναι απόλυτα ειρηνικά.
Μπαίνουμε στο καφενείο «Η Κάρπαθος» της Τούλας. Ο γιος της ο Μιχάλης είναι γνωστός των συνοδοιπόρων μας από την Κόμπλεντς. Έχει επιστρέψει εδώ και μερικά χρόνια στην Κάρπαθο για να υποστηρίξει τη μητέρα του στο ευχάριστο καφενείο που είχε στήσει πριν από πολλά χρόνια μαζί με τον μακαρίτη πλέον άντρα της. Η εγκαρδιότητα και των δυο τους είναι απερίγραπτη. Ο καφές τέλειος.
Μένουμε στο «Hotel Dοlphins» ακριβώς πάνω από το παλιό αγκυροβόλιο των φεριμπότ. Με μια θέα υπέροχη. Το βράδυ τρώμε –κατόπιν σύστασης– στο μεζεδοπωλείο «Ελληνικόν». Εκτός σεζόν η επιλογή των φαγητών δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Αλλά αυτό που υπάρχει είναι νόστιμο. Συμπτωματικά περνάνε αργότερα και οι Άγγλοι μας, η Υβόν και ο Φιλ από εκεί. Με ένα ποτήρι ούζο σχολιάζουμε την τρέχουσα πολιτική. Μπρέξιτ. Τραμπ. Τουρκία. Ελληνική κρίση.
4η ημέρα
6 Μαΐου 2017: Από τα Πηγάδια στην Αρκάσα, από την ανατολική στη δυτική ακτή
Φτιάχνουμε μόνοι μας πρωινό και το παίρνουμε στο μπαλκόνι αγναντεύοντας τον οικισμό, τα βουνά και τη θάλασσα.
Επιστρέφουμε στους Μενετές κάνοντας διαφορετική διαδρομή από τη χθεσινή και περνάμε από ένα γιγαντιαίο εργοτάξιο, ένα φράγμα ως αποταμιευτήρα νερού. Το έργο είχε σταματήσει εδώ και μερικά χρόνια. Φαίνεται όμως ότι οι εργασίες αρχίζουν πάλι. Βλέπουμε εκσκαφείς επί το έργον.
Στον ναό της Αγίας Τριάδας, στον δρόμο προς την Αρκάσα και ακριβώς πίσω από τους Μενετές, κάνουμε στάση εν μέσω ριπών ανέμου. Η διαδρομή αυτή είναι μεγαλύτερη και κατεβαίνει στη θάλασσα. Είναι άνετη και έχει να επιδείξει και ένα κόσμημα, το παρεκκλήσι του Αγίου Μάμα. Μια μικροσκοπική εκκλησία με μορφή τρούλου. Είναι ένα στρογγυλό κτίσμα με μυτερή απόληξη. Μοιάζει με τα χαρακτηριστικά trulli της ιταλικής Απουλίας. Γλιστράμε μέσα από τη στενή είσοδο. Στο εσωτερικό υπάρχουν υπολείμματα μεσαιωνικών τοιχογραφιών.
Στην Αρκάσα φτάνουμε το απόγευμα. Μπορούμε μόνο να μαντέψουμε πόσο φασαριόζικα είναι εδώ στην περίοδο αιχμής. Ο τόπος είναι ένας από τους λίγους τουριστικούς προορισμούς και έχει πολυάριθμα καταλύματα. Συνήθως είναι διαμερίσματα. Αλλά και η Αρκάσα έχει τη γοητεία της. Αν και κάπως συγκεκαλυμμένη. Τα μεγάλα της πλεονεκτήματα είναι η μεγάλη, όμορφη παραλία και η εγγύτητά της προς την Χώρα και το αεροδρόμιο της Καρπάθου.
Σήμερα θα μείνουμε στα «Blue Sea Studios» της Ειρήνης. Χάρη στην εγγονή της, που πείθει τη γιαγιά της να μας φιλοξενήσει την μία μόνο νύχτα που θα μείνουμε εδώ. Σε ευρύχωρα, καλά σχεδιασμένα στούντιο με ένα κάπως ταγγό κουζινάκι. Εξοπλισμένα με σοφά, όπως όλα τα παλιά καρπαθιώτικα σπίτια: το μισό περίπου μονόχωρο διαμέρισμα είναι ένας υπερυψωμένος χώρος όπου διανυκτέρευε ολόκληρη η οικογένεια. Από κάτω αποθηκεύονταν τρόφιμα. Στα νεόδμητα καταλύματά μας ο σοφάς αποτελεί μόνο ένα λαογραφικό στοιχείο.
Ορισμένες οικογένειες του νησιού έχουν διατηρήσει τα παραδοσιακά δωμάτια ως εκθεσιακό χώρο που τον δείχνουν ευχαρίστως στους ξένους, συμπεριλαμβανομένων όλων των βιοτεχνικών καλλιτεχνημάτων και των φωτογραφιών των αγαπημένων συγγενών και προγόνων τους. Λίγοι ωστόσο εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τον σοφά.
Το βράδυ απολαμβάνουμε στην βεράντα του καταλύματός μας ένα κλασικό, όμορφο μέχρι κιτς ηλιοβασίλεμα πάνω από το πέλαγος, προτού δειπνήσουμε πολύ νόστιμα στη μόνη ταβέρνα της πλατείας που είναι ανοιχτή, το «ΤάκαΤάκα Μαμ».
5η ημέρα
7 Μαΐου 2017: Από τους Μενετές στη Βωλάδα
Μετά το πρωινό στην ταράτσα του σπιτιού –με θέα τη θάλασσα και υπόκρουση τον παφλασμό των κυμάτων– επιτρέπουμε στον εαυτό μας μια πολυτέλεια και επιστρέφουμε στους Μενετές με αγοραίο που φωνάξαμε. Ως το παρεκκλήσι όπου κάναμε χθες στάση. Ήταν μια καλή απόφαση, γιατί η σημερινή διαδρομή είναι κουραστική. Περνάμε από τον οικισμό Σταυρί και την εκτεταμένη και δύσοσμη χωματερή του νησιού και ανεβαίνουμε στο κοκκινόχρωμο ύψωμα Τρούλος (υψόμετρο 606 μέτρα), για να κατεβούμε –χωρίς να διακρίνουμε κάποιο μονοπάτι– σε ελαφρά ολισθηρό έδαφος απότομα προς τα κάτω και να πάρουμε πάλι την ανιούσα για τον Όθο και τη Βωλάδα.
Παντού στο τοπίο διακρίνουμε χρωματιστές κηλίδες. Είναι πλαστικές σακούλες σε όλα τα χρώματα της ίριδας. Οι άνεμοι του νησιού τις απλώνουν σε μεγάλη έκταση. Μεγάλα σμήνη γλάρων και κοράκων ψάχνουν για βρώσιμα υπολείμματα και επιτείνουν το θλιβερό περιβαλλοντικό πρόβλημα. Θα ήταν ευχής έργο να υπάρξουν αισθητές ή ορατές προσπάθειες για την αποφυγή δημιουργίας σκουπιδιών.
Κάνουμε στάση λίγο κάτω από την κορυφή του Τρούλου, το σημείο αυτό είναι απερίγραπτα όμορφο. Το τοπίο κάτω μας είναι όλο γεωλογικές δίπλες. Στον αέρα παίζουν τα κοράκια. Αιωρούνται ακριβώς μπροστά μας, κράζοντας τους χαρακτηριστικά μονότονους και σύντομους ήχους τους. Την επόμενη στιγμή όμως διπλώνουν τα φτερά τους και βυθίζονται με πιρουέτες στο χάος, αφήνοντας ήχους απόλυτης ευχαρίστησης. Αυτό είναι υπέρτατη ευτυχία! Έλλειψη βαρύτητας εδώ και τώρα! Είναι απόλαυση και μόνο να τους βλέπεις. Αναπτερωμένοι κι εμείς ανεβαίνουμε κι άλλο, κατεβαίνουμε και ξανανεβαίνουμε μέχρι τον Όθο. Εκεί κάνουμε διάλειμμα στον κεντρικό δρόμο σε μια από τις δυο αντικριστές ταβέρνες. Στην υπόλοιπη διαδρομή προς τη Βωλάδα δεν συναντάμε αξιόλογη κίνηση αυτοκινήτων.
Στόχος μας είναι πρώτα η «Villa Volada», όπου είχαμε κλείσει δωμάτια την προηγούμενη ημέρα μέσω της booking.com. Το κάναμε αυθόρμητα για να έχουμε την ησυχία μας. Αλλά περιμένουμε μάταια τον σπιτονοικοκύρη. Το πανέμορφο σπίτι στη μέση του χωριού βρίσκεται σε μακάριο λήθαργο. Στην αυλή ευωδιάζουν οι λεμονιές. Τα παραθυρόφυλλα είναι όμως κλειστά. Ακυρώνουμε την κράτηση.
Αντ΄ αυτού διανυκτερεύουμε στη συμπαθή Κωνσταντίνα, μια στοχαστική νέα γυναίκα με κριτική ματιά στο νησί της. Που θα ήθελε να αλλάξουν ορισμένα πράγματα. Όπως τα σκουπίδια. Πράσινος τουρισμός… Μας ζητά να γράψουμε στο βιβλίο επισκεπτών τις θετικές και τις αρνητικές εντυπώσεις μας. Τα σχόλιά μας είναι επιχειρήματα που θα προβάλει στη διοίκηση του νησιού. Για να γίνουν βελτιώσεις. Την συνοδεύουν οι ελπίδες μας.
Το κατάλυμα ονομάζεται «Volada View», όνομα και πράμα. Η βεράντα μας προσφέρει μια υπέροχη θέα του οικισμού και των βουνών στο φόντο.
Για βραδινό καταλήγουμε στον Αντώνη. Ο κυρίως χώρος και η σέρα ανδροκρατούνται. Όλοι τους είναι μεταξύ 50 και 80 ετών. Παίζουν χαρτιά. Πίνουν και καπνίζουν. Πρώτη φορά βλέπω στην Κάρπαθο άνδρες να κοιτάζουν απόλυτα προσηλωμένοι την οθόνη του κινητού ή του τάμπλετ τους.
Κανείς δεν ενοχλείται από εμάς αλλά ούτε και ενδιαφέρεται. Απλά είμαστε παρόντες και τρώμε κοκκινιστές γαρίδες με σκόρδο. Μια νοστιμότατη νησιώτικη σπεσιαλιτέ. Από παρανόηση μας φέρνουν 4 μερίδες.
Γενικά το φαγητό στην Κάρπαθο είναι πολύ νόστιμο. Τα χόρτα έχουν τελείως άλλη γεύση από ό,τι στην Πελοπόννησο, όπου χρησιμοποιούν πολύ σπανάκι και σέσκουλα. Εδώ βάζουν άγριο κιχώριο και φύλλα άλλων φυτών που μου είναι άγνωστα. Το χόρτα εδώ έχουν μια κάπως στυφή αλλά και πολύ ιδιαίτερη νότα.
Πάμπολλες φορές έχω δει ώριμες αγκινάρες στα χωράφια όταν κάνω διακοπές στην Ελλάδα τον Μάιο. Δεν τις έχω γευτεί ποτέ σε ταβέρνα. Αυτή τη φορά όμως μπορώ να τις απολαύσω πολλές φορές. Ως ομελέτα. Βραστές με πατάτες. Με αυγολέμονο ή απλά ως σαλάτα. Στην τοπική κουζίνα χρησιμοποιούν μόνο τη βάση της αγκινάρας και όχι τα φύλλα της.
Τα ντολμαδάκια –με ρύζι ή και με κιμά– στην Κάρπαθο τυλίγονται σε μικρά, συμπαγή τρίγωνα. Είναι νοστιμότατα. Άλλο τοπικό ορεκτικό είναι η φάβα από κίτρινο αρακά.
Εξαιρετικές είναι εδώ οι –ανάλογα με τα συστατικά– ποικιλόχρωμες χωριάτικες. Δεν έχουν μόνο αγγούρι, ντομάτα, κρεμμύδι, ελιές και φέτα. Αλλά επίσης κόκκινο και λευκό λάχανο, άγριο κιχώριο, καρότο, κάπαρη και συχνά ένα σπιτικό, φρέσκο κατσικίσιο τυρί, ένα μανούρι. Πολύ πιο νόστιμο από αυτό που πουλιέται ως μανούρι στη Γερμανία.
Στο βορρά του νησιού, στο Διαφάνι και την Όλυμπο, συναντάμε ακόμη πολλούς δημόσιους, χτιστούς φούρνους. Κάθε οικογένεια ψήνει το δικό της είδος ψωμιού. Σκούρο σικαλόψωμο. Σταρένιο ψωμί ολικής άλεσης. Με καρυκεύματα. Όλα τους πεντανόστιμα. Η πρόθεσή μου να αποφύγω τη γλουτένη, πάει περιστασιακά περίπατο…
6η ημέρα
8 Μαΐου 2017: Από τη Βωλάδα στο οροπέδιο του Λάστου
Η διαδρομή που θέλουμε να κάνουμε σήμερα δεν φαίνεται να είναι δύσκολη, τουλάχιστον στον χάρτη μας. Η Βωλάδα βρίσκεται σε υψόμετρο 500 μέτρων, η κορυφή του όρους Λάστος στα 700 μέτρα περίπου. Έχω την εντύπωση ότι ακολουθούμε την κίτρινη διαδρομή του χάρτη της «Ανάβασης», που περνά ανατολικά από την κορυφή του Κόλλα. Αργότερα συνειδητοποιώ ότι ανεβαίνουμε το μονοπάτι πεζοπορίας KA 12. Με την υποστήριξη δεδομένων gps. Αυτό όμως που δεν γνωρίζουμε είναι ότι πριν από μερικά χρόνια έγινε κατολίσθηση μεγάλου τμήματος της πλαγιάς. Το μονοπάτι κατεβαίνει απότομα και έχει σάρες. Και σα να μην έφτανε αυτό, πρέπει να διαβούμε ένα πέρασμα χωρίς στηθαίο – και επιπλέον μια προεξοχή βράχου. Τα νεύρα μας! Βοήθεια προσανατολισμού προσφέρει συνήθως ο ανοικτός αγωγός του νερού.
Για περίπου 3 χιλιόμετρα –ως τον ναό του Αγ. Νικολάου– κάνουμε περίπου δυόμισι ώρες. Με το που φτάνουμε ανάβουμε κερί, ευγνωμονούντες που δεν γκρεμιστήκαμε αλλά φτάσαμε ζωντανοί. Θα έπρεπε να μας είχε βάλει σε υποψίες το ότι το μονοπάτι KA 12 δεν υπήρχε στον χάρτη πεζοπορίας και ούτε αναφέρεται στον ταξιδιωτικό οδηγό, όπου όλες οι διαδρομές περιγράφονται λεπτομερώς.
Στερνή μου γνώση: αν ήμασταν μόνο δυο, θα ήμασταν πιο προσεκτικοί. Όντας όμως τέσσερις νιώθαμε άρρητα υποχρεωμένοι να μην εγκαταλείψουμε γρήγορα την προσπάθειά μας. Όταν τελικά θα προτιμούσαμε να γυρίσουμε πίσω, είχαμε ήδη περάσει από πολυάριθμα επικίνδυνα σημεία. Η ελπίδα ότι είχαμε αφήσει πίσω μας το πιο επικίνδυνο κομμάτι του δρόμου, μας έκανε να συνεχίσουμε…
Αυτή η διαδρομή είναι επομένως μόνο για τους άφοβους που αναζητούν την περιπέτεια και δεν πάσχουν από υψοφοβία. Την επόμενη φορά θα επέλεγα τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο προς το οροπέδιο του Λάστου που περνά την κορυφή του Κόλλα από τα δυτικά.
Το χαλαρό υπόλοιπο του δρόμου από τον ναό του Αγ. Νικολάου μέχρι την ταβέρνα «Καλή Λίμνη» περνά από μια πλαγιά, εν μέρει μέσα από συστάδες δέντρων μέχρι το βραχώδες-καρστικό οροπέδιο. Είναι αργά το απόγευμα και ανυπομονούμε να συναντήσουμε όχι μόνο τον Θανάση αλλά και τη γυναίκα του. Παρόλο που ερχόμαστε απροειδοποίητα, μας περιμένουν και σερβίρουν καφέ και τσίπουρο από στέμφυλα, που χαϊδεύει απαλά τον ουρανίσκο μας. Ίσως η Κωνσταντίνα, η σπιτονοικοκυρά μας στη Βωλάδα, να είχε δώσει σήμα. Τι ωραία που μπορούμε να διανυκτερεύσουμε εδώ και να ξεκουράσουμε τα ταλαιπωρημένα μας κοκαλάκια. Έχουμε δύο πολύ απλά δωμάτια σε έναν μεταποιημένο στάβλο. Ο Θανάσης είναι κουρασμένος από νωρίς. Η γυναίκα του θα οδηγήσει το αυτοκίνητο στον γυρισμό. Έτσι, μετά το νόστιμο βραδινό πάμε πολύ γρήγορα στα κρεβάτια μας. Απολαμβάνουμε σιωπή και σκοτάδι που είναι απόλυτα. Μας λείπει μόνο το φωτεινό φεγγάρι και ο θεαματικός νυκτερινός ουρανός. Γιατί κατ΄ εξαίρεση έχει συννεφιά.
7η ημέρα
9 Μαΐου 2017: Από το οροπέδιο του Λάστου μέσα από το φαράγγι του Φλασκιά στην παραλία Άδεια
Από εδώ θα μπορούσαμε να κάνουμε και άλλες πεζοπορίες, όπως για παράδειγμα προς την κορυφή Καλή Λίμνη (στα 1215 μέτρα) ή να συνεχίσουμε προς βορρά σε ένα παλιό μονοπάτι προς τα Σπόα. Αποφασίζουμε να διασχίσουμε το φαράγγι προς τη δυτική ακτή, την παραλία Άδεια. Όπως περιγράφεται στον MM. Η διαδρομή είναι πράγματι μια ξεχωριστή εμπειρία.
Στην αρχή της καλό είναι να μην σε πιάνει ίλιγγος. Η διαδρομή κατεβαίνει απότομα προς τα κάτω σε μερικά σημεία. Δεν είναι να απορείς, γιατί ως τη θάλασσα η υψομετρική διαφορά είναι περίπου 700 μέτρα. Η ομορφιά της θέας σου κόβει την ανάσα. Από νωρίς βλέπουμε από μακριά τον προορισμό μας. Διάσπαρτοι θάμνοι άρκευθου. Τα πεύκα ευωδιάζουν. Πατάμε πάνω στο μαλακό στρώμα των βελονών τους. Περνάμε από ένα ορμητικό ρέμα. Οι πικροδάφνες είναι ανθισμένες. Λίγο πριν φτάσουμε κάτω συναντάμε δυο Πολωνούς ορειβάτες που κατασκευάζουν αναρριχητικά περάσματα. Μια γιγαντιαία προεξοχή βράχου μου φέρνει ζάλη… Το νησί προσφέρει σίγουρα μερικά hotspots για τους λάτρεις της αναρρίχησης.
Και σήμερα φτάνουμε απογευματάκι στον προορισμό μας. Για κατάλυμα επιλέγουμε τα «Kathy’s Studios». Ήδη απ΄ έξω είναι πολύ ελκυστικό. Στον κήπο υπάρχουν διάσπαρτες ξαπλώστρες και καθίσματα. Πολύχρωμα μαξιλάρια. Ρίχνουμε μια ματιά στον όλο χώρο και στα ανοιχτά δωμάτια. Δεν συναντάμε κανέναν. Τηλεφωνούμε στην Κάθυ, την ιδιοκτήτρια, που μας κατατοπίζει. Ο μάγειρας θα έρθει αργότερα. Μέχρι τότε θα πάμε στη γειτονική «Ταβέρνα της Ευδοξίας» για να ανακτήσουμε λίγο δυνάμεις. Υπέροχα. Η θάλασσα είναι τρικυμισμένη και τα κύματα σκάνε στην ακτή. Δεν με τραβάει για κολύμπι. Στο νερό βάζω μόνο τα πόδια μου. Είναι μια ιδιαίτερη ευχαρίστηση μετά την πεζοπορία.
Όταν επιστρέφουμε στα στούντιο έχουν καταφτάσει ο Άλεξ, ο Ρουμάνος μάγειρας, και η Αλίσια, η Περουβιανή του γυναίκα. Υποστηρίζουν τη Νορβηγίδα Κάθυ που ανέλαβε τις εγκαταστάσεις πριν από τρία χρόνια. Τα μεγάλα, καλαίσθητα διακοσμημένα δωμάτιά μας είναι στον επάνω όροφο, με κουνουπιέρες πάνω από τα κρεβάτια. Παρόλο που δεν υπάρχουν πολλά κουνούπια τον Μάιο – αλλά ως γνωστόν αρκεί και ένα μόνο για να σε αφήσει άυπνο όλη νύχτα. Η θέα της θάλασσας και ο παφλασμός των κυμάτων είναι δωρεάν.
Η ατμόσφαιρα στην Άδεια είναι ειρηνική και φιλική. Η Κάθυ οργανώνει μαθήματα γιόγκα. Όταν τα στούντιό της είναι γεμάτα, υπάρχουν καταλύματα στο «Pine-Tree» και στην Ευδοξία.
Το βράδυ ο Άλεξ μας προσφέρει ένα εξαίσιο φυτικό φαγητό. Αυτός και η Αλίσια στο τέλος της σεζόν θα φύγουν από εδώ. Για το κοινό τους μέλλον σχεδιάζουν την ίδρυση ενός πνευματικού κέντρου κάπου μεταξύ Ρουμανίας και Περού. Μήπως σκοπεύουν όμως να επιστρέψουν στην Άδεια του χρόνου; Η Κάθυ και οι καλεσμένοι της πολύ θα το εύχονταν καθώς το πρωινό είναι εκπληκτικά νόστιμο. Εξαιρετικό πόριτζ φρούτων με καρυδάτη γεύση και ομελέτα με ρεβίθια και λαχανικά.
8η ημέρα
10 Μαΐου 2017: Από τους Μενετές στο Μεσοχώρι
Μόλις σήμερα συναντάμε την Κάθυ. Μετά το πρωινό ήρθε από τα Πηγάδια, όπου ζει με την οικογένειά της. Μας εξυπηρετεί μεταφέροντάς μας με το αυτοκίνητο στο λιμάνι του Λευκού. Εκεί θα ξεκινήσουμε σήμερα τη διαδρομή μας. Σύμφωνα με τον ΜΜ είναι μια από τις πιο δημοφιλείς τουριστικές εκδρομές στο νησί. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι σήμερα συναντάμε για πρώτη φορά άλλους πεζοπόρους.
Αφήνοντας πίσω μας το ονειρεμένο λιμάνι του Λευκού ανεβαίνουμε τον δρόμο που πλαισιώνεται από εκσκαφείς. Περνάνε τον αγωγό του νερού κάτω από το οδόστρωμα. Σε όλες τις περιηγήσεις μας μάς συνόδευε υπέργεια ένας χοντρός σωλήνας νερού. Χθες, λίγο πριν φτάσουμε στον προορισμό μας, είχε φύγει ένα καπάκι και από το άνοιγμα χυνόταν ένας πίδακας νερού. Καταφέραμε να βιδώσουμε το καπάκι. Ειδάλλως ποιος ξέρει πού θα έλειπε το νερό αυτό…
Σήμερα διασχίζουμε ένα αλλόκοτο καρστικό βραχώδες τοπίο. Πρώτα περνάμε από μια τεράστια σπηλιά, το μέγεθος της οποίας μπορούμε μόνο να μαντέψουμε. Στην περιοχή πρέπει να υπήρχε παλιά ένας οικισμός. Λίγο πιο πέρα βρίσκεται μια ρωμαϊκή δεξαμενή. Μερικά σκαλιά οδηγούν προς τα κάτω. Στο ημίφως, κρυμμένες πίσω από κίονες, διακρίνονται μερικές τοξωτές κόγχες.
Πριν φθάσουμε στο Μεσοχώρι περνάμε από ένα καμένο δάσος. Οι απανθρακωμένοι κορμοί και τα κλαδιά φαντάζουν σαν παράξενα, τρομακτικά πλάσματα. Στο χωριό περνάμε από τα «Acrοpolis Studios». Συναντάμε έναν ηλικιωμένο κύριο. Είναι ο Αντώνης. Μας δείχνει τα δωμάτια. Ένα από αυτά σίγουρα δεν είναι κατοικήσιμο: τα αιθέρια έλαια της ρίγανης που αποθηκεύεται εκεί μας κάνουν σχεδόν να τρεκλίζουμε. Αλλά ευτυχώς υπάρχουν και δυο άλλα διαμερίσματα. Γρήγορα βρίσκεται ανταλλακτικός σωλήνας φθορίου για το ελαττωματικό φως σε ένα από τα λουτρά. Τα δωμάτια είναι ιδιαίτερα καθαρά και τακτοποιημένα: αυτό είναι το έργο της Καλλιόπης, της σπιτονοικοκυράς. Για τα καλωσορίσματα μας προσφέρουν καφέ. Πίνουμε από φλιτζάνια με σχέδια κόμικς στα ιταλικά. Ο Αντώνης προς τέρψη μας μάς λέει τα λίγα ιταλικά που ξέρει. Καθόμαστε σε μια ευχάριστα σκιερή και δροσερή κουζίνα, με φωτογραφίες στον τοίχο. Ο Αντώνης σε νεαρή ηλικία. Τα παιδιά και τα παιδιά των παιδιών του ζευγαριού. Η ευγένεια των δύο και το γέλιο της Καλλιόπης είναι εκπληκτικά. Αργότερα μας συνοδεύει στο χωριό και μας δείχνει το καθιστικό-μουσείο της οικογένειας στο πατρικό της. Εκεί μεγάλωσε. Στους τοίχους είναι οι φωτογραφίες προγόνων και συγγενών της. Παντού κεντήματα και πλεκτά. Μαντήλια. Διακοσμημένη κεραμική. Ωστόσο δεν είναι να μένεις εκεί. Στο σπίτι φτάνεις μόνο με τα πόδια. Τον Αντώνη όμως δεν τον σηκώνουν πια.
Χάρη στους φιλικούς και ευχάριστους σπιτονοικοκύρηδές μας αισθανόμαστε μέσα σε λίγες μόνο ώρες οικεία στο Μεσοχώρι. Μπροστά στο κέντρο «Τραμουντάνα» μας πλησιάζει η πολωνικής καταγωγής ιδιοκτήτριά του και μας ρωτάει αν θέλουμε να δούμε την εκκλησία της Παναγίας. Μα και βέβαια! Μας συνοδεύει και ξεκλειδώνει την πόρτα. Πράγματι αξίζει. Κυρίως λόγω ορισμένων τοιχογραφιών που έχουν μεγάλο ενδιαφέρον. Κάτω από την εκκλησία υπάρχουν τρεις πηγές. Περνώντας από το νεκροταφείο επισκεπτόμαστε και το παρεκκλήσι της Αγίας Σοφίας. Σε περίοπτη θέση είναι λουσμένο στο ζεστό βραδινό φως. Στην επιστροφή παίρνουμε ένα ποτό στην «Τραμουντάνα».
Τρώμε βραδινό στο «Στέκι», λίγα μόνο σπίτια πέρα από τη διαμονή μας. Στο μπαλκόνι απολαμβάνουμε πάλι ένα όμορφο ηλιοβασίλεμα. Μια ομάδα ηλικιωμένων Γάλλων πεζοπόρων δίνει ζωντάνια στη βραδιά.
Αρχικά είχαμε προγραμματίσει να κινηθούμε σήμερα από τον Λευκό στα Σπόα. Αλλά εκεί δεν υπάρχει η δυνατότητα διανυκτέρευσης. Με ένα τηλεφώνημα που είχαμε κάνει το προηγούμενο βράδυ επιβεβαιώσαμε την πληροφορία στον MM: τα δωμάτια της Ανθούλας δεν διατίθενται προς ενοικίαση. Εναλλακτικές λύσεις δεν υπάρχουν.
Αλλά είμαστε τυχεροί γιατί μπορούμε να μείνουμε στην Καλλιόπη και τον Αντώνη.
9η ημέρα
11 Μαΐου 2017: Από τα Αγνάντια στην Όλυμπο (περίπου 10 χλμ.)
Το πρωί η Καλλιόπη φροντίζει να μας μεταφέρει ένα ΙΧ. Ο Ντίνος, ξαδέλφός της και ταβερνιάρης στο «Στέκι», μας πάει, μετά το πρωινό που παίρνουμε εκεί, από έναν δρόμο που ασφαλτοστρώθηκε μόλις το 2012 μέχρι τη διασταύρωση που βρίσκεται 7 χιλιόμετρα βόρεια από τα Σπόα. Η διαδρομή μάς κόβει την ανάσα με τη θέα της – αλλά και με τις άπειρες στροφές της.
Με το ΙΧ του Νίκου κόβουμε δρόμο και περιορίζουμε κάπως τη σημερινή μας διαδρομή. Έτσι, έχουμε την τύχη να γνωρίσουμε την Ευγενία και τη μητέρα της Σοφία με το τεράστιο κοπάδι τους από κατσίκια. Στο Αργόνι. Μας προσκαλούν να παρακολουθήσουμε το άρμεγμα. Το πιστό τσοπανόσκυλο ηρεμεί γρήγορα και αποτραβιέται πάλι στη σκιά. Ένα ορφανό κατσικάκι εκμεταλλεύεται την απουσία του και παίζει με όλους μας κουτουλιές. Ζητά θαλπωρή και απολαμβάνει τα χάδια μας. Κι εμείς νοιώθουμε τουλάχιστον τόση ευχαρίστηση όση και το κατσικάκι.
Μετά από λίγο αντιλαμβανόμαστε το πόσο σωματικά απαιτητική είναι η δουλειά αυτή. Το άρμεγμα 50 κατσικιών κάθε μέρα. Με το χέρι. Αλλά οι δύο γυναίκες είναι δικαιολογημένα υπερήφανες για τα προϊόντα υψηλής ποιότητας που παράγουν και σερβίρουν στους επισκέπτες του εστιατόριου «Δροσιά» στην Όλυμπο. Αλλά και η αδελφή της Ευγενίας, η Γεωργία, προσφέρει τα προϊόντα αυτά στο δικό της κέντρο «Ζέφυρος». Και τις δυο βραδιές της παραμονής μας στην Όλυμπο θα τις περάσουμε στην ταράτσα της Γεωργίας απολαμβάνοντας το ηλιοβασίλεμα.
Τώρα ανακαλύπτουμε (αλλά θα μπορούσαμε να το έχουμε διαβάσει και στον ΜΜ) ότι στο Αργόνι θα είχαμε τη δυνατότητα –έχοντας κλείσει το κατάλυμα– να μείνουμε στην Ευγενία οργανώνοντας διαφορετικά το πρόγραμμά μας. Αλλά η προοπτική να περάσουμε δύο νύχτες στην Όλυμπο μου αρέσει εξίσου.
Την ίδια μέρα συναντάμε δύο άλλους πεζοπόρους με τον ίδιο προορισμό με εμάς. Ένα παλιό, εν μέρει πλακόστρωτο μονοπάτι ανεβοκατεβαίνει. Κάποτε συνεχίζει σχεδόν οριζόντια και κατευθύνεται δυτικά κατά μήκος του βόρειου Προφήτη Ηλία (στην Κάρπαθο υπάρχουν συνολικά τρεις ομώνυμες κορυφές!). Το τέλος της διαδρομής είναι πάλι ταραχώδες για όσους τους πιάνει ίλιγγος. Ακριβώς έξω από το χωριό περνά ένα στενό μονοπάτι πάνω από μια απότομη σάρα. Αργότερα ανασαίνω έχοντας πάλι στέρεο έδαφος κάτω από τα πόδια μου – και χαίρομαι προκαταβολικά για τον καφέ που θα πιούμε σε λίγο. Η ανησυχία με κυριεύει ωστόσο πάλι όταν βλέπω σε τι απόκρημνα σημεία είναι χτισμένα ορισμένα σπίτια του χωριού. Αυτό δηλώνει αδιαμφισβήτητα την εμπιστοσύνη στη θεία πρόνοια.
10η ημέρα
12 Μαΐου 2017: Μια μέρα στην Όλυμπο
Μπαίνουμε στον κεντρικό δρόμο του χωριού. Είναι το σαλόνι του χωριού, εδώ κάθεται μια μεγάλη παρέα – μια κοινότητα ανθρώπων. Μια ηλικιωμένη επιμένει να μείνουμε για καφέ. Όμως, ιδρωμένοι και κουρασμένοι όπως είμαστε, την ευχαριστούμε και αποχωρούμε και συνεχίζουμε τον δρόμο μας. Καταλήγουμε αυτόματα σε μια μικρή και χαριτωμένη τραπεζοειδή πλατεία κοντά στην κεντρική εκκλησία. Δύο ταβέρνες και ένα καφενείο είναι ανοιχτά. Τώρα είμαστε μέρος μιας κινηματογραφικής σκηνής: Μια γυναίκα έρχεται προς το μέρος μας. Στο κεφάλι της ισορροπεί ένα καλάθι με φρεσκοψημένα σουσαμένια κουλούρια. Αμέσως μας φιλεύει μερικά. Είναι ακόμη ζεστά. Έρχονται φρέσκα από έναν από τους κοινοτικούς φούρνους.
Σύντομα βρίσκουμε ένα κατάλυμα στον ξενώνα «Αφροδίτη», κτισμένο στην πλαγιά της δυτικής ακτής. Ανήκει στην οικογένεια του Νίκου Φιλιππάκη. Δύο κάπως φθαρμένα στούντιο με υπέροχη πανοραμική θέα. Απόλυτη ησυχία. Ιδιαίτερα πετυχημένα είναι δυο γυμνά που κρέμονται στα δωμάτιά μας, σχεδιασμένα με κάρβουνο. Ένα αντρικό και ένα γυναικείο. Μαθαίνουμε αργότερα ότι τα έχει φιλοτεχνήσει ο ίδιος ο Νίκος. Σε νεαρή ηλικία σπούδασε καλές τέχνες στις ΗΠΑ – μέχρι που τα εγκατέλειψε και επέστρεψε στην Όλυμπο για να παντρευτεί τη γυναίκα που του είχε διαλέξει η μητέρα του. Έτσι γράφει ο ταξιδιωτικός οδηγός MM. Αντ΄ αυτού ασχολείται τώρα με τη φωτογραφία. Όπως ο πατέρας του, ο οποίος ως φωτογράφος απαθανάτισε με την τέχνη του τους ανθρώπους του νησιού και τις δραστηριότητές τους. Ένα βράδυ μετά το φαγητό ο Νίκος μας δείχνει ένα πραγματικά αξιόλογο φωτογραφικό άλμπουμ. Το βιβλίο περιέχει λαμπρά ιστορικά τεκμήρια. Απαθανατισμένα από τον πατέρα του σε φωτογραφικό χαρτί. Ο Φίλιππος Φιλιππάκης είναι για την Κάρπαθο ό,τι ο Άουγκουστ Σάντερ για τη Γερμανία (1876 – 1964, ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους τεκμηρίωσης των ανθρώπων της εποχής του). Αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί εκδότης.
Για το πρωινό –που συμπεριλαμβάνεται στην τιμή της διανυκτέρευσης– πάμε 100 μέτρα πιο πέρα στο κέντρο των σπιτονοικοκύρηδών μας, τον «Παρθενώνα». Το πρώτο πρωί κάνει πολύ κρύο και μένουμε μέσα. Το δεύτερο όμως απολαμβάνουμε από την ταράτσα την θέα του οικισμού, της γύρω περιοχής και την εξυπηρέτηση της γυναίκας και της πεθεράς του Νίκου.
Η παραμονή μας στο νησί τελειώνει. Πολύ κρίμα. Η Όλυμπος προσφέρεται ως αφετηρία για πολλές πεζοπορίες. Αυτό είναι σίγουρα ένας λόγος να ξανάρθουμε.
Τα γόνατά μου όμως επιζητούν λίγη ανάπαυση μετά από όλες αυτές τις υψομετρικές διαφορές που διανύσαμε. Επιπλέον, είναι πολύ ωραία μια χαλαρή βόλτα στο δαιδαλώδες χωριό, το οποίο εκτείνεται δύριχτα ανατολικά και δυτικά μιας κορυφογραμμής. Ανακαλύπτουμε πολλά κρυμμένα παρεκκλήσια. Τα ιδιωτικά εκκλησάκια των οικογενειών του τόπου.
Επισκεπτόμαστε τον μοναδικό υποδηματοποιό της Ολύμπου, τον Γιάννη Πρέαρη, και μαθαίνουμε ότι δεν έχει κάποιον να τον διαδεχτεί. Είναι ο τελευταίος τσαγκάρης του είδους του εδώ. Τι θα απογίνει η τοπική ενδυμασία που εξακολουθεί να φοριέται πολύ; Σε μεγάλες γιορτές και στα πανηγύρια επιβάλλεται η στολή να συμπληρώνεται με κατά παραγγελία στιβάνια (μπότες) από αιγόδερμα. Ο Γιάννης κατασκευάζει επίσης πανέμορφες τσάντες, πορτοφόλια, ζώνες. Είναι μια καλή πηγή εισοδήματος. Τα προϊόντα αυτά τα αγοράζουν χωρίς μεγάλη σκέψη οι τουρίστες, όχι όμως τα χειροποίητα παπούτσια.
Ρίχνουμε μια ματιά σε ένα σιδηρουργείο, που σήμερα είναι περισσότερο μουσείο παρά εργαστήρι. Πολύ ζωντανή συνεχίζει να είναι η παράδοση του ψησίματος στους δημόσιους φούρνους που ανέφερα παραπάνω. Και οι διάφορες σπιτικές χειροτεχνίες βέβαια όπως ράψιμο, κέντημα και πλέξιμο. Στον κεντρικό δρόμο υπάρχουν μερικά καταστήματα με σουβενίρ, όπου προσφέρονται τοπικά προϊόντα, όπως οι παραδοσιακές μαντήλες. Στο άψε σβήσε μας φοράνε από μία. Η μία είναι λευκή, που σημαίνει ότι αυτή που την φοράει είναι ακόμη «ελεύθερη». Η άλλη είναι μαύρη, χαρακτηριστικό ένδυμα της παντρεμένης γυναίκας. Οι μαντήλες είναι κεντημένες πολύχρωμα. Στις άκρες κρέμονται ιριδίζουσες χάντρες.
Την ημέρα η Όλυμπος είναι σχεδόν έρημη. Με την ησυχία μας μπορούμε να εξερευνήσουμε το σαλόνι-μουσείο του λαϊκού καλλιτέχνη Βασίλη Ν. Χατζηβασίλη (1918 – 2005), η κόρη του οποίου μας παρουσιάζει τα εκτιθέμενα έργα. Στα ελληνικά, που σημαίνει ότι υποθέτουμε περισσότερα απ΄ ό,τι πραγματικά καταλαβαίνουμε. Αλλά πολλά πράγματα είναι αυτονόητα. Μυθολογικά. Χριστιανικά. Λαϊκά ήθη και έθιμα. Ο Χατζηβασίλης αντλεί από παντού στοιχεία για τους πίνακές του, τα πολύχρωμα ανάγλυφά του και τα περίτεχνα διακοσμημένα κάγκελα των μπαλκονιών. Τέτοια υπάρχουν στην Όλυμπο αλλά και στο Διαφάνι, τον τελευταίο προορισμό της πεζοπορίας μας.
Στην είσοδο της Ολύμπου από το άλλο της άκρο, το δυτικό, όπου τελειώνει η δημοσιά, μπορείς να φανταστείς τον συνωστισμό του καλοκαιριού. Ένα εστιατόριο σχεδόν δίπλα στο άλλο, που και που μόνο ανάμεσά τους κάποια βιοτεχνία. Περνάμε σχεδόν με τύψεις μπροστά από τα πολυάριθμα ανοιχτά μεν αλλά άδεια κέντρα. Αλλά δεν μπορούμε να φάμε σε όλα.
Το μοναδικό μικρό μάρκετ του χωριού έχει μια μόνο μικρή επιλογή ειδών που τα πουλά μια αμίλητη κυρία που δίνει την εντύπωση πονεμένου και μοναχικού ανθρώπου. Ίσως να μπήκαμε σε ακατάλληλη στιγμή στο κατάστημα. Σχεδόν τα πάντα έρχονται από την ηπειρωτική Ελλάδα. Αρχικά, όταν ήμασταν στα Πηγάδια, δεν υπήρχαν γιαούρτια. Μερικές φορές λοιπόν υπάρχουν ελλείψεις.
Παλιά φαίνεται να υπήρχαν στην Όλυμπο περισσότεροι ανεμόμυλοι απ’ ότι σπίτια. Αυτή την εντύπωση έχουμε. Υπάρχουν αμέτρητοι ερειπωμένοι μύλοι. Δύο απ΄ αυτούς έχουν ανακαινιστεί και λειτουργούν πάλι.
11η ημέρα
13 Μαΐου 2017: Από την Όλυμπο μέσω Αυλώνας στο Διαφάνι
Η τελευταία ημέρα της πεζοπορίας μας είναι υπερβολικά ζεστή. Η θερμοκρασία των τελευταίων 10 ημερών έχει φτάσει σχεδόν σε καλοκαιρινά επίπεδα. Είναι λοιπόν πολύ ευχάριστο που το παλιό καλντερίμι που μας πάει στο Διαφάνι περνά από ένα πευκοδάσος.
Στα ενδιάμεσα κάνουμε μια στάση στην Αυλώνα. Δεν πεινάμε ακόμη, αλλά σίγουρα διψάμε. Και η ειδυλλιακή ταβέρνα στην άκρη του μονοπατιού είναι πολύ δελεαστική.
Γύρω από τον σημερινό οικισμό Αυλώνα είχαν παλιά οι Ολυμπίτες τα χωράφια τους. Εκεί φύτρωναν τα σιτηρά που αλέθονταν στους τοπικούς μύλους. Σήμερα, πολλά από τα χωράφια των δημητριακών είναι χέρσα. Καλλιεργούνται όμως λαχανικά κι αμπέλια.
Στο Διαφάνι βρίσκουμε γρήγορα ένα όμορφο μέρος να μείνουμε. Στο ξενοδοχείο «Μαϊστράλι». Βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο κύμα και πίσω από τη βρύση Χατζηβασίλη, που όταν φτάνουμε την καθαρίζουν. Κατόπιν το γλυκό της νερό αφρίζει σαν τη θάλασσα από τα απορρυπαντικά.
Είναι ήσυχα εδώ. Το βράδυ καθόμαστε με καμιά δεκαριά άλλους τουρίστες στο εστιατόριο «Corali», τρώμε πολύ καλά και έχουμε την τύχη ο Μιχάλης, ο ταβερνιάρης, να παίξει την λύρα του. Κάποιος τον ακομπανιάρει με την κιθάρα. Τραγουδούν αρχαϊκά μελαγχολικές μελωδίας σε αρμονικό μινόρε, ένθερμα τους συνοδεύει μερικές φορές μια Ελληνίδα τουρίστρια. Μεταξύ των θαμώνων είναι και ο Νίκος «ο πολύτεχνος», όπως τον ονομάζει ο ΜΜ. Σε λίγο ξεσηκώνει τον κόσμο να χορέψει. Έχει ένα πρακτορείο ταξιδίων, όπου και τον επισκεπτόμαστε. Αγοράζουμε τα εισιτήρια για το πλοίο που θα μας πάει το επόμενο πρωί στα Πηγάδια.
Είναι αργά. Το κέφι που επικρατεί δεν μας αφήνει να φύγουμε. Οι μουσικοί έχουν αντοχές. Παίζουν σε έκσταση. Το τραγούδι τους μας νανουρίζει. Ο ήχος φτάνει ως τα κρεβάτια μας.
12η ημέρα
14 Μαΐου 2017: Από το Διαφάνι στα Πηγάδια
Το πλοίο, η Πρέβελη, είναι να φύγει στις 7:30 το πρωί. Έρχεται από τη Ρόδο και συνεχίζει για Κρήτη και Πειραιά. Θα καθυστερήσει, το μαθαίνουμε κι αυτό στο γραφείο του Νίκου. Έτσι μας μένει ακόμη λίγη ώρα για έναν καφέ, που μας τον σερβίρει η Άννα στο καφενείο της, το «Ακταίο». Πριν από δύο χρόνια στην Πελοπόννησο είχαμε γνωρίσει μιαν άλλη ηλικιωμένη κυρία γύρω στα ογδόντα που κράταγε μόνη της ένα καφενείο. Κι εδώ ο σύζυγος έχει πεθάνει. Το εσωτερικό του κέντρου είναι σαν μουσείο. Κάτι ανάλογο είχαμε δει στην Όλυμπο στο καφενείο «Τσαμπούνα». Τι θα γίνει με όλα αυτά τα ιστορικά τόσο σημαντικά και αισθητικά υπέροχα «ιδρύματα», όταν εγκαταλείψουν οι γυναίκες αυτές τα εγκόσμια; Ευχής έργο θα ήταν να βρεθούν νέοι άνθρωποι που να διατηρήσουν αυτά τα κέντρα συνάντησης και διαλόγου και να συνεχίσουν την παράδοση. Αν μπορούσαν να βγάλουν εκεί τα προς το ζην…
Μιάμιση ώρα αργότερα φτάνουμε στα Πηγάδια. Κλείνει ο κύκλος. Πάμε στο «Cafe Karpathos» για πρωινό. Ένας επισκέπτης μας δίνει την επαγγελματική κάρτα των «Rοses Studios». Κατά τύχη είναι ακριβώς ο ξενώνας, στον οποίο θα θέλαμε να πάμε. Έτσι, μετά το πρωινό, ανηφορίζουμε λίγο στο βουνό και έχουμε για μια τελευταία φορά μεγάλα δωμάτια με θέα τα Πηγάδια και τη θάλασσα. Η ζέστη και η κούραση μας καταβάλλουν και κάνουν το απόγευμά μας νωχελικό.
Το βράδυ κάνουμε βόλτα στον παραλιακό δρόμο, αγοράζουμε εδώ κι εκεί μερικά σουβενίρ. Κουλουράκια. Παστέλι. Και απολαμβάνουμε μια τελευταία φορά την ελληνική κουζίνα, σήμερα στην «Ωραία Κάρπαθο» κοντά στο Λιμενικό. Διαπιστώνουμε ότι μετά τον ερχομό μας στις 3 Μαΐου έχει αυξηθεί σημαντικά η τουριστική κίνηση. Περισσότερη βαβούρα. Περισσότεροι πελάτες στις ταβέρνες. Τώρα αρχίσει η σεζόν.
Ο χρόνος μας εδώ δυστυχώς τελείωσε. Το ελικοφόρο αεροπλάνο μάς περιμένει στα άγρια χαράματα. Μια μοναδική ευκαιρία να δούμε τις διαδρομές που κάναμε από ψηλά. Τα χωριά. Τα βουνά. Τις κοιλάδες. Αναμαλλιασμένα, θεόστραβα, καμπουριασμένα πεύκα. Απότομες πλαγιές. Απαλά ορεινά λιβάδια. Κάνουμε έναν απολογισμό των γνωριμιών μας. Μερικοί ζουν ακόμη πολύ παραδοσιακά, αλλά ταυτόχρονα είναι ανοικτοί και προσηνείς άνθρωποι.
Έχουμε την αίσθηση ότι αποκομίσαμε πλουσιοπάροχα ψυχικά δώρα. Ένα χαμόγελο ικανοποίησης απλώνεται στα πρόσωπά μας. Η θετική του ενέργεια θα μας συνοδεύει για πολύ ακόμη.
Κείμενο: Ντόρις Βίλερ. Μετάφραση: Α. Τσίγκας. Φωτό: Ντόρις Βίλερ. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της Ντόρις Βίλερ Weitblickreisen. Περισσότερες φωτογραφίες για την Κάρπαθο θα βρείτε εδώ.
Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)