Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)
Το diablog.eu θέλει να μεταφέρει τους ευγενείς αναγνώστες του στη ζεστή χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα. Η συγγραφέας Ελένη Τορόση μάς εκμυστηρεύεται μια συνταγή για πολύ ιδιαίτερες χριστουγεννιάτικες λιχουδιές, για τις οποίες έχει μάλιστα να μας πει και μια μικρή ιστορία. Φτιάξτε και γευτείτε τες!
Όπως κάθε χρονιά ανήμερα του Αγίου Νικολάου, έτσι και φέτος φτάνει εγκαίρως από τη Νυρεμβέργη στην πόρτα μου το καθιερωμένο πακετάκι με τα λέμπκουχεν, τα γερμανικά χριστουγεννιάτικα μπισκότα με την αφράτη ζύμη, το μέλι και τα μπόλικα μπαχαρικά. Έχει γίνει πλέον παράδοση για τη θεία μου την Ουρανία να εφοδιάζει κάθε χρόνο εμένα και όλους μας τους συγγενείς με τα πιπεράτα αυτά μπισκότα, φτιαγμένα με την αυθεντική συνταγή από τη Νυρεμβέργη.
Αυτή τη φορά είμαι πολύ περίεργη να δω τι περιέχει το πακέτο, επειδή η θεία Ουρανία μού ανακοίνωσε ήδη από το τηλέφωνο ότι έχει κάνει καινούργια πειράματα.
«Τι καλέ;» τη ρώτησα.
«Α, μην είσαι τόσο ανυπόμονη. Θα δεις!» είπε. «Μόνο πάρε με, σε παρακαλώ, ένα τηλέφωνο, θέλω να μου πεις πώς σου φάνηκε το πείραμά μου».
Με το που ανοίγω το πακετάκι, ένα μεθυστικό άρωμα από κανέλα, γαρίφαλο, μπαχάρι και κάρδαμο μού τρυπάει τη μύτη. Κι αμέσως φέρνω στον νου μου την εικόνα της θείας μου: όταν σηκώνει τα μανίκια για να ζυμώσει, και το απαλό της στήθος ακολουθεί κι αυτό την ανάλαφρη κίνησή της, καθώς τα χοντρά δάχτυλά της δίνουν με χάρη μορφή στα μπισκότα, τότε όλο της το σώμα αναδίδει ακριβώς το ίδιο άρωμα με τα χριστουγεννιάτικα αυτά γλυκά.
Αυτή τη φορά η θεία Ουρανία φαίνεται πως δεν έχει φτιάξει μόνο λέμπκουχεν, αλλά και μελομακάρονα. Βάζω με λαχτάρα ένα στο στόμα μου. Μμμ – τέλειο! Αρωματικό, αφράτο και ποτισμένο με μέλι, όπως ακριβώς πρέπει να είναι τα μελομακάρονα. Ο συνδυασμός των μπαχαρικών όμως με ξενίζει κάπως. Η θεία Ουρανία με διαφωτίζει μ’ ένα σημειωματάκι:
«Αγαπητή Ελεάνα, ήξερες ότι τα λέμπκουχεν Νυρεμβέργης μάς έρχονται από την Ανατολή; Έτσι εξηγούνται και τα μπαχαρικά: κανέλα, μοσχοκάρυδο, πιπερόριζα, γαρίφαλα, κάρδαμο και κόλιαντρο. Για τα μελομακάρονά μου αυτή τη φορά πήρα τα ίδια μπαχαρικά που έχουν και τα λέμπκουχεν Νυρεμβέργης.»
Τρώω άλλο ένα μελομακάρονο κι αμέσως μετά δοκιμάζω μια μπουκιά κι από ένα λέμπκουχεν. Πράγματι – η πιπεράτη γεύση είναι σχεδόν ολόιδια! Η μοναδική διαφορά: τα αφράτα μελομακάρονα θρυμματίζονται και διαλύονται απαλά μέσα στο στόμα κι έχουν έντονη τη γεύση του μελιού, ενώ μια δαγκωματιά στο λέμπκουχεν αρκεί για να καταλάβει κανείς ότι είναι πιο στερεό και πιο στεγνό.
Παίρνω τη θεία Ουρανία αμέσως τηλέφωνο. «Τα μελομακάρονά σου είναι απλά υπέροχα! Αλλά το να είναι ανατολίτικη εφεύρεση τα παραδοσιακά γερμανικά λέμπκουχεν, δε νομίζεις ότι είναι κάπως τραβηγμένο;»
«Καθόλου!», με διαβεβαιώνει η θεία. «Το έψαξα επί τούτου και διάβασα οτιδήποτε σχετικό, για να μπορώ ακριβώς να σε πείσω, πνεύμα αμφισβήτησης: υπάρχουν γραπτές πηγές από το 350 π. Χ., στις οποίες αναφέρονται λεπτομερώς τα υλικά για μικρά στρογγυλά πιτάκια. Έχουν βρεθεί όμως και υπολείμματα από τέτοιου είδους στεγνά ζυμάρια στους τάφους των φαραώ της αρχαίας Αιγύπτου, τα οποία μαρτυρούν την ύπαρξη τέτοιου καρυκευμένου γλυκίσματος πιπερόριζας από τότε. Τα μπαχαρικά και τα λέμπκουχεν ήρθαν αργότερα στη Δύση, με τον Άγιο Νικόλαο.
«Τι εννοείς ακριβώς;»
«Γνωρίζεις βέβαια ότι ο Άγιος Νικόλαος καταγόταν από τα Πάταρα της Μικράς Ασίας, έτσι; Δεν ήταν όμως Τούρκος, τότε φυσικά δεν υπήρχε ακόμη Τουρκία. Ήταν Έλληνας της Ανατολής και λεγόταν Νικόλαος Μυριώτης», μου εξηγεί η θεία.
«Ώστε Έλληνας της Ανατολής, ε; Θεία, μήπως τα έχεις βγάλει από το μυαλό σου όλα αυτά;»
«Όχι βέβαια, τα ξέρει όλος ο κόσμος! Λέγεται λοιπόν ότι ο επίσκοπος Νικόλαος γεννήθηκε ανάμεσα στο 270 και το 320 μετά Χριστόν, και λεγόταν Μυριώτης, γιατί έγινε αρχιεπίσκοπος της πόλης των Μύρων. Τα Μύρα είναι κοντά στην Αττάλεια, στην περιοχή που ονομαζόταν τότε Λυκία. Και για τον αρχιεπίσκοπο Νικόλαο υπάρχουν πολλές ιστορίες, που σχετίζονται κυρίως με τα θαύματα που έκανε. Ήταν προστάτης των ναυτικών, των εμπόρων που ταξίδευαν, των προσκυνητών, των ξενιτεμένων και των παιδιών. Στις εικόνες τον βλέπουμε συχνά να κυβερνά ένα πλοίο, σώζοντας τους ναυτικούς από βίαιη θαλασσοταραχή. Τον Άγιο Νικόλαο, παρεμπιπτόντως, τον διεκδικούν πολλοί. Οι καθολικοί τον παρουσιάζουν να φορά ερυθρόλευκα επισκοπικά άμφια και να κρατά ποιμαντορική ράβδο, ενώ οι ορθόδοξοι με τη σειρά τους τον απεικονίζουν συχνά στις αγιογραφίες τους με μια λιτή γαλάζια φορεσιά κι ένα καράβι μέσα στα δυο του χέρια. Και οι Τούρκοι τον διεκδικούν, αυτοί όμως ως συμπατριώτη τους. Όλοι τους όμως τον γιορτάζουν στις 6 Δεκεμβρίου.»
«Μα αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον! Ένας άγιος με πολλές διαφορετικές όψεις, ο οποίος ενώνει πολλές θρησκείες και πολιτισμικές παραδόσεις στο πρόσωπό του. Συμπαθητικό το βρίσκω», λέω.
«Κι εκτός από αυτό», συνεχίζει η θεία μου, «είμαι σίγουρη ότι χάρη σ’ εκείνον και στα μπαχαρικά του έγινε στις δυτικές χώρες γνωστό το ανατολίτικο λέμπκουχεν. Στον Μεσαίωνα μάλιστα υπήρχε πλέον ολόκληρη συντεχνία παρασκευαστών λέμπκουχεν, ενώ ακόμη και τα μοναστήρια είχαν ειδικά παρασκευαστήρια για αυτά τα γλυκίσματα. Και θα ξέρεις βέβαια ότι είναι πολύ συνηθισμένο να πλάθει κανείς λέμπκουχεν στο σχήμα της μορφής του Αγίου Νικολάου. Καμιά ερώτηση;»
«Ναι, δηλαδή ο Άγιος Νικόλαος έφερε μαζί του τα ανατολίτικα μπαχαρικά για το λέμπκουχεν. Ή μήπως… οι έμποροι μάλλον έφεραν τα μπαχαρικά και ο Άγιος τους προστάτευε.»
«Ακριβώς, κάπως έτσι πρέπει να έγιναν τα πράγματα. Γι’ αυτό κι οι χανσεατικές πόλεις έχουν όλες τα χρώματά του στο έμβλημά τους, κόκκινο και λευκό…»
«Θεία μου, πολύ ωραίες οι ιστορίες αυτές. Έλα όμως, πες μου τώρα πώς να φτιάξω μελομακάρονα. Μιας και το ’φερε η κουβέντα, κάθε φορά που κρατάω ένα μελομακάρονο ανάμεσα στα δάχτυλα και δοκιμάζω μια μπουκιά, σκέφτομαι πάντα εσένα: στρουμπουλή, αφρατούλα και την ίδια στιγμή πιπεράτη και μοσχοβολιστή! Αγαπητή μου θεία, από εδώ και στο εξής θα σε λέω μελομακάρονό μου!»
«Αλίμονό σου! Αλλιώς δεν θα ξαναδείς συνταγή από μένα!», λέει η θεία Ουρανία και σκάει στα γέλια.
«Εντάξει λοιπόν – θέλει προσοχή όμως, το σιρόπι είναι το άλφα και το ωμέγα! Δεν πρέπει να το αφήσεις να πάρει παραπάνω βράση ούτε να αφήσεις τα μελομακάρονα να κολυμπάνε παραπάνω εκεί μέσα. Πρέπει να πετύχεις τη σωστή στιγμή – όπως ακριβώς και στη ζωή, καλή μου Ελεάνα!»
ΜΕΛΟΜΑΚΑΡΟΝΑ
ΥΛΙΚΑ:
Για τη ζύμη:
500 ml ελαιόλαδο • 100 γρ. ζάχαρη • 60 ml κονιάκ • 1 κοφτό κ. γ. γαρίφαλο σε σκόνη • 1 κοφτό κ. γ. κανέλα • 1 κοφτό κ. γ. πιπερόριζα (τζίντζερ) σε σκόνη • ελάχιστο κάρδαμο (στη μύτη του κ.γ.) • 200 ml χυμό πορτοκάλι • ξύσμα από δύο πορτοκάλια • 1 κιλό αλεύρι • 2 κ. γ. μπέικιν πάουντερ • κανέλα, σουσάμι και χοντροκομμένα καρύδια για το πασπάλισμα
Για το σιρόπι:
500 γρ. μέλι • 300 ml νερό • 120 γρ. ζάχαρη
ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ:
Ανακατεύουμε καλά το λάδι, τη ζάχαρη, το κονιάκ, το γαρίφαλο, την κανέλα, την πιπερόριζα, το κάρδαμο, τον χυμό και το ξύσμα πορτοκαλιού. Προσθέτουμε σιγά σιγά το αλεύρι και το μπέικιν πάουντερ. Τα ζυμώνουμε όλα μαζί και στη συνέχεια πλάθουμε τα μελομακάρονα στο γνωστό μακρουλό τους σχήμα. Με ένα πιρούνι τα χαράζουμε απαλά από πάνω· οι ραβδώσεις αυτές μετά το ψήσιμο θα συγκρατούν καλύτερα το μέλι και τα καρύδια που μπαίνουν από πάνω στο τέλος. Τα τοποθετούμε σε βουτυρωμένο ταψί και τα ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 200°C για περίπου 30 λεπτά. Τα αφήνουμε να κρυώσουν.
Βάζουμε τα υλικά για το σιρόπι να πάρουν μια βράση σε χαμηλή φωτιά, για περίπου 10 λεπτά. Αφαιρούμε τον αφρό. Περιχύνουμε με το έτοιμο σιρόπι τα χλιαρά μελομακάρονα. Τα αφήνουμε ένα λεπτό να τραβήξουν. Μπορούμε να τα γυρίσουμε λίγο κι από την άλλη πλευρά. Τα βγάζουμε από το ταψί και τα πασπαλίζουμε με κανέλα, σουσάμι και καρύδια.
Μετάφραση: Μαριάννα Χάλαρη. Απόσπασμα από: Eleni Torossi: Warum ich Tante Iphigenia einen Koch schenkte. Verlag Langen Müller. Στον ίδιον εκδότη δημοσιεύτηκε φέτος το μυθιστόρημα “Als ich dir zeigte, wie die Welt klingt”. Φωτό: M. Prinzinger, Π. Τούνας (χριστουγεννιάτικο παζάρι)
Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)