Ιστορίες απ`όλον τον κόσμο μου

Συνέντευξη με την Παυλίνα Μάρβιν, ποιήτρια

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Νέοι συγγραφείς από την Ελλάδα: το diablog.eu μίλησε με την Παυλίνα Μάρβιν για τη ζωή της ως συγγραφέας στην Αθήνα, για τη νέα λογοτεχνική σκηνή και για την έρευνά της με θέμα «Πολιτιστική πολιτική με παράδειγμα το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου».

Η νεαρή ποιήτρια, γενν. το 1987, κατάγεται από τη Σύρο και μεγάλωσε στην Ερμούπολη. Πρόσφατα, δηλ. το Γενάρη του 2017, εκδόθηκε το πρώτο της βιβλίο από τις εκδόσεις Κίχλη. Ανήκει στη νέα γενιά συγγραφέων, μια γενιά που προσπαθεί μέσα στην κρίση να αφήσει το λογοτεχνικό της στίγμα και ταυτόχρονα να βρει ευκαιρίες έκδοσης των κειμένων της.

Fotomontage: Frau mit zwei Köpfen
Παυλίνα Μάρβιν, ©Ισμήνη Γούλα

Το πρώτο που μού έκανε εντύπωση, όταν πήρα το βιβλίο σας στα χέρια μου, ήταν ο τίτλος. Ιστορίες απ` όλον τον κόσμο ΜΟΥ, λοιπόν, και όχι απ όλον τον κόσμο, που θα περίμενε κανείς. Πρόκειται για μια μικρογραφία του κόσμου γύρω μας ή αποτελεί μια υποκειμενική ματιά σε έναν δικό σας κόσμο, ίσως και φανταστικό;

Μάλλον το δεύτερο. Άλλωστε, μια από τις βασικές αρχές του βιβλίου τούτου είναι η υποκειμενικότητα.

Το επίθετό σας είναι ασυνήθιστο, δε θυμίζει τα παραδοσιακά ελληνικά επώνυμα. Είναι κάποιο ψευδώνυμο ή κρύβεται από πίσω μια ζουμερή οικογενειακή ιστορία;

Το επέλεξα, ή μάλλον, κάποιος το επέλεξε για μένα και μετά συμφώνησαν και μερικοί άλλοι, μεταξύ των οποίων και εγώ. Πρόκειται για έναν από τους χαρακτήρες στο υπεραγαπημένο μου έργο του Douglas Adams, «The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy». Ο Μάρβιν είναι ένα υπερευφυές ρομπότ που πάσχει από αντιδραστική κατάθλιψη. Κάποια στιγμή μιλάει μ’ ένα στρωματοειδές και του λέει «Πες έναν αριθμό στην τύχη». Το στρωματοειδές απαντάει «Πέντε». Κι ο Μάρβιν ανταποκρίνεται λέγοντας «Είδες; Λάθος!» Αυτός είναι ο Μάρβιν μου. Το πλήρες οικογενειακό μου όνομα είναι Παυλίνα-Θεοδοσία Χατζηγεωργίου, το γένος Αγαπίου.

schreibende Hand
©Jorje

Θέλετε να μας πείτε κάποια πράγματα για το θέμα της έρευνάς σας που βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση και με την ιδιότητά σας ως λογοτέχνις;

Ναι. Φαντάζομαι πως εννοείτε την διδακτορική μου διατριβή, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη –γιατί πολύ φοβάμαι πως οι έρευνές μου είναι περισσότερες. Προσπαθώ να αφηγηθώ την ιστορία ενός θεσμού, και πιο συγκεκριμένα, την ιστορία του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ), που λειτούργησε στην Ελλάδα από το 1994 έως το 2012.

Οι βασικές μου σπουδές είναι στην Ιστορία αλλά πάντα καταπιάνομαι με ζητήματα που αφορούν την λογοτεχνία, τρόπον τινά. Προσπαθώ να απαντήσω στο ερώτημα σχετικά με το αν υπήρξε ποτέ στη διάρκεια ύπαρξης αυτού του φορέα εκείνο που θα ονομάζαμε «εθνική πολιτική βιβλίου», κι αν δεν υπήρξε, τι υπήρξε στην θέση της και πώς μπορούμε να διαβάσουμε αυτή την ιστορία στο ευρωπαϊκό συγκείμενο. Είναι ένα θέμα αρκετά «εφαρμοσμένο» και έτσι το θεωρώ χρήσιμο από πολλές απόψεις, παρότι τα δικά μου ενδιαφέροντα μάλλον αφορούν κυρίως άλλα πεδία, πιο κοντά στη φιλοσοφία και στην ανθρωπολογία. Σχετικά με τη σύνδεση που αναφέρατε, ανάμεσα στην έρευνά μου και στο γεγονός ότι γράφω, είναι αλήθεια πως αυτή η έρευνα μου δίνει απαντήσεις για τη σχέση μεταξύ συγγραφέα και θεσμού, καθώς και για την έννοια της κρατικής παρέμβασης εν γένει στον χώρο της τέχνης, αλλά και την πρόσληψη του συγγραφικού έργου από την κοινωνία μέσω της αναγνώρισης που παρέχει ή δεν παρέχει ένας θεσμός.

Πώς είναι η κατάσταση στο χώρο του βιβλίου στην Ελλάδα σήμερα για νέους συγγραφείς που τώρα ξεκινούν την εκδοτική τους πορεία; Πώς προσεγγίζει ένας άγνωστος συγγραφέας τους εκδοτικούς οίκους σε μια εποχή που τα έξοδα έκδοσης αυξάνονοται, οι πωλήσεις μειώνονται και τα σημεία πώλησης που θα βοηθούσαν ιδιαίτερα τους μικρούς εκδοτικούς εξαλείφονται;

Είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα, ιδιαίτερα αν κανείς θέτει υψηλά ποιοτικά κριτήρια για την εργασία του. Παραταύτα, και για μία ακόμη φορά, οφείλουμε πολλά στους μεσαίους και τους μικρούς εκδότες που δεν σταματούν να παίρνουν το ρίσκο νερώνοντας το κρασί τους όσο το δυνατόν λιγότερο. Και είναι αρκετοί αυτοί, με τη δική του ατζέντα ο καθένας, φυσικά. Για το κατά πόσον αναγνωρίζεται ο κόπος και το έργο τους, θα χρειαστεί να ρωτήσουμε τους ίδιους. Γενικώς, η δυσκολία είναι μεγάλη πολλαπλώς. Ακόμα και για πολύ σημαντικές, κατά τη γνώμη μου, εκδόσεις υπάρχουν τεράστιες καθυστερήσεις. Αυτές κάποιες φορές ωφελούν τα βιβλία –έτσι ένιωσα πως συνέβη με το δικό μου. Είναι όμως επώδυνες και γίνονται ακόμη πιο δυσβάσταχτες όταν πολλά βιβλία βγαίνουν νωρίτερα από άλλα απλώς και μόνον επειδή κάποιοι συγγραφείς έχουν την δυνατότητα και την προθυμία να πληρώσουν για να εκδοθεί η δουλειά τους και κάποιοι εκδότες δίνουν προτεραιότητα σε «πληρωμένες» εκδόσεις.

Buchumschlag

Οι τρόποι προώθησης των βιβλίων από τον εκάστοτε εκδότη είναι λίγο πολύ γνωστοί σε όλους μας, π.χ. παρουσίαση βιβλίων. Τελευταία έχουν μπει στη ζωή μας και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Θεωρείτε ότι βοηθούνε τους νέους συγγραφείς;

Εξαρτάται από την χρήση. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι για τους συγγραφείς όπως και για όλους τους άλλους, νομίζω: διασκεδαστικά, εθιστικά, προκλητικά, κοινωνικά, δικτυωτικά, μοναχικά…Φαντάζομαι πως ο αναγνώστης που σέβεται τον εαυτό του θα αποφύγει έναν συγγραφέα που εξαντλεί τη δημόσια παρουσία του σε ένα ναρκισσιστικό παραλήρημα. Από την άλλη, τα μέσα αυτά αποτελούν βασικά τον μοναδικό τρόπο να ενημερώνεται κανείς για παρουσιάσεις βιβλίων και άλλα γεγονότα σχετικά με την λογοτεχνία που μπορεί να τον ενδιαφέρουν. Αναρωτιέμαι πολλές φορές, πώς είναι δυνατόν να μην έχει δημιουργηθεί μια ιστοσελίδα αφιερωμένη στην ενημέρωση σχετικά με αυτήν την υπερπληθώρα βιβλιοφιλικών εκδηλώσεων –πράγμα που συμβαίνει, βέβαια, με το θέατρο, το σινεμά ή τα εικαστικά, όχι μόνο στο διαδίκτυο αλλά και εντύπως.

Στην Έλλαδα και κυρίως στην Αθήνα έχουν δημιουργηθεί συλλογικότητες και σημεία συνάντησης κάπως πιο εναλλακτικών συγγραφέων που δεν απευθύνονται στο ευρύ κοινό. Τι ρόλο παίζουν οι εκδότες και οι συντακτικές ομάδες των λογοτεχνικών περιοδικών, έντυπων και ηλεκτρονικών, αλλά και διάφοροι χώροι συνάντησης και αλληλεπίδρασης στην προώθηση μιας μη εμπορικής γραφής;

Θα τολμούσα να πω πως αυτό αφορά κατά κύριο λόγο την ποίηση. Οι πεζογράφοι έχω την αίσθηση πως δεν το επιδιώκουν ιδιαίτερα – εννοώ, αυτήν την επιλογή αυτοοργάνωσης. Θα ήθελα πολύ να υπάρχουν περιοδικά για την πεζογραφία ή και παρέες πεζογράφων που να συμπράττουν δημιουργικά σε συστηματική βάση – βρίσκω τη διαμόρφωση κοινοτήτων εξαιρετικά σημαντική, γιατί πιστεύω πολύ στη δυναμική της αλληλεπίδρασης και τη συνδιαμόρφωση ανθρώπων, συγγραφέων και έργων μέσω αυτής. Και όντως, κάποιες λογοτεχνικές κοινότητες προστατεύουν τη μη εμπορική γραφή βρίσκοντας ευφάνταστες λύσεις και επενδύοντας πολύ μεράκι και ενέργεια, αλλά και χρήμα– αν και το πώς ένα έργο είναι δυνατόν να καταστεί εμπορικό είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση της οποίας τους όρους νομίζω πως πρέπει να μετατοπίσουμε, αν θέλουμε όντως να την κάνουμε. Επίσης, με ικανοποίηση διακρίνω πως εντός των κοινοτήτων αυτών ανθεί ενίοτε και μια πολύ ουσιαστική καλλιέργεια στο πεδίο της κριτικής της λογοτεχνίας, αναπληρώνοντας ένα μεγάλο κενό που έχει δημιουργηθεί στον ημερήσιο τύπο την τελευταία, τουλάχιστον, δεκαετία.

eine Frau und Publikum
©Adam Horovitz

Θα λέγατε ότι η δημιουργικότητα ανθεί σε εποχές οικονομικής και κατ’ επέκταση υπαρξιακής κρίσης ή φθίνει;

Νομίζω πως η υπαρξιακή κρίση δεν τελειώνει ποτέ και δεν ξέρω καν πού αρχίζει. Τους καρπούς της οικονομικής κρίσης σε όλα τα πεδία μάλλον είναι καλύτερα να τους αποτιμήσουμε όταν αυτή θα έχει πια τελειώσει, αλλά δεν είναι δύσκολο να δούμε την ανάγκη για έκφραση, κι ίσως για ειλικρίνεια -διότι, ευτυχώς, πολλά «πρέπει» τα ισοπέδωσε η κρίση, μαζί με όσες στερήσεις και δυσκολίες επέφερε. Όπως το σκέφτομαι, δεν νομίζω πως βγήκαν σημαντικότερα λογοτεχνικά βιβλία μετά το 2010, απ’ ότι την πρώτη δεκαετία του 2000 –οι αναλογίες της δυναμικής στην χώρα μας με τα δικά μου πολύ υποκειμενικά κριτήρια είναι, θα έλεγα, αντίστοιχες. Εμείς φτιάχνουμε κόσμους, αυτή είναι έτσι κι αλλιώς η δουλειά μας, ζούμε στον κόσμο που γράφουμε, δεν τον επιλέγουμε, όμως μας επηρεάζει, κι αυτό είναι αναπόφευκτο.

Συνέντευξη: Μιχαέλα Πρίντσιγκερ/Παυλίνα Μάρβιν. Φωτό: Ισμήνη Γούλα, Jorje, Adam Horovitz.

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Σχολιάστε