Στιγμές μαγείας και ονείρου

Συνέντευξη με τους Σταύρο Λάντσια και Πέτρο Κλαμπάνη, μουσικούς

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Στις 31.10. θα συναντηθούν στην Κολωνία δύο μάγοι της μουσικής στο πιάνο και στο κοντραμπάσο. Ο Σταύρος Λάντσιας, που ζει στην Αθήνα και στην Κύπρο, εμφανίζεται σε ντουέτο με τον Πέτρο Κλαμπάνη, που κατάγεται από τη Ζάκυνθο και ζει στη Νέα Υόρκη, στα πλαίσια της σειράς εκδηλώσεων «Zyprische Momente» στην Κολωνία. Το diablog.eu μίλησε με τους δύο μουσικούς για τα σχέδια και τα όνειρά τους και την ποίηση της τζαζ.

Με βάση τα πρόσφατα άλμπουμ σας – «Diary Dreams» (Όνειρα ημερολογίου) του Σταύρου Λάντσια και «Contextual» (Συμφραζόμενα) του Πέτρου Κλαμπάνη – μου δημιουργήθηκε αυτόματα ένα φιλοσοφικό ερώτημα. Άρχισα να σκέφτομαι το συσχετισμό ονείρων και μουσικής, ιδιαίτερα όσον αφορά τη τζαζ μουσική σας.

Κλαμπάνης: Και βέβαια υπάρχει σχέση, η μουσική είναι ένας τρόπος επικοινωνίας και έκφρασης. Αλλά είναι ένα είδος μεταφυσικής έκφρασης, ενώ η γλώσσα – και σ΄ αυτό διαφέρει από τη μουσική – μεταφέρει έννοιες. Αυτό τη συνδέει με τον νου μας. Η μουσική δημιουργεί μια εντύπωση, μια εικόνα. Γι αυτό και πιστεύω ότι έχει έναν μεγαλύτερο μεταφυσικό χαρακτήρα απ΄ ό,τι η επικοινωνία που περνά μέσα από τη νόηση. Ακριβώς όπως τα όνειρα. Τα όνειρα συνυφαίνουν αναμνήσεις και αισθήσεις.

DSC_9220-copy-2

Όπως το ασυνείδητο, που επεξεργάζεται ορισμένα πράγματα και τα κάνει συνειδητά;

Κλαμπάνης: Νομίζω ότι τα όνειρα έχουν να κάνουν πολύ με τη μουσική. Συχνά ένα τραγούδι, ένα μουσικό κομμάτι πηγάζει απ΄ ένα όνειρο που με τη σειρά του βασίζεται σε μια δυνατή αίσθηση.

Σου έχει συμβεί;

Κλαμπάνης: Ναι, ίσως όχι ακριβώς ένα ολόκληρο μουσικό κομμάτι, αλλά μια ιδέα που θέλησα να της δώσω μουσική μορφή. Κάτι παρόμοιο είπε και ο Ντεμπυσσύ, χωρίς να θέλω να συγκρίνω τον εαυτό μου μαζί του: Ότι στόχος της ιμπρεσιονιστικής μουσικής είναι να αντικατοπτρίζει τα αισθήματα που ένοιωσε στα όνειρά του.

Ονόμασες τον δίσκο σου «Contextual». Έχει να κάνει με τα συμφραζόμενα και τις ελλοχεύουσες έννοιες μέσα από τις οποίες γίνεται κατανοητό το μήνυμα της μουσικής. Παίζεις διάφορα τζαζ στάνταρτς αλλά και ελληνική παραδοσιακή μουσική. Στη συναυλία θα ακουστεί η δική σου ερμηνεία του τραγουδιού “Θαλασσάκι”. Πώς τα συνδυάζεις αυτά τα δύο μέσα σου;

DSC_9244-copy-2

Κλαμπάνης: Προσπαθώ να μην κάνω διακρίσεις και να τα φέρνω αισθητικά σ΄ έναν κοινό παρονομαστή. Ένα τζαζ στάνταρτ έχει για μένα τόση δύναμη όσο κι ένα ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι. Αγαπώ και τα δύο είδη της μουσικής και θέλω να τα εκφράσω μουσικά με τον δικό μου τρόπο.

Και οι δύο ζήσατε μέχρι τα 18 σας χρόνια σε νησιά, ο ένας στην Κύπρο, ο άλλος στη Ζάκυνθο. Ο Πέτρος Μάρκαρης, που μεγάλωσε στα Πριγκιποννήσια απέναντι από την Κωνσταντινούπολη, περιγράφει σε ένα διήγημά του πολύ όμορφα την πλήξη και τη μονοτονία ενός τέτοιου τόπου, αποκομμένου από τον κοσμοπολίτικο βόμβο. Έτσι νιώθατε κι εσείς;

Λάντσιας: Ήξερα ότι ήθελα να φύγω. Όταν ήρθα στην Ελλάδα δεν ήταν σαν μια επιστροφή σε κάτι οικείο, αλλά ένιωσα ότι τώρα βρισκόμουνα σε μια σχετικά μεγάλη χώρα. Αλλά την Ελλάδα την γνώρισα πραγματικά μόνο μέσα από συναυλίες και την τοπική μουσική παράδοση. Όσο ήμουν στην Κύπρο είχα την εντύπωση ότι η παραδοσιακή μουσική είναι κάτι το επιφανειακό. Αυτό ούτε και όταν ήμουν στις ΗΠΑ δεν άλλαξε. Μόνο στην Ελλάδα μπόρεσα να αφεθώ και να εμβαθύνω στην τοπική μουσική παράδοση.

Lantsias_Klampanis_1

Όλ΄ αυτά έχουν να κάνουν με τις αναμνήσεις, όπως είπατε και προηγουμένως. Άμα θέλεις να εξηγήσεις τη σχέση σου με την παραδοσιακή μουσική, ψάχνεις πολλές φορές απεγνωσμένα για τα σωστά λόγια, μια δεν μπορούν να εκφράσουν αυτό που πραγματικά εννοείς. Αλλά με τη μουσική μπορείς να μείνεις ασαφής και να κάνεις και τους άλλους να ασχοληθούν με την ερμηνεία σου. Χρησιμοποιείς ένα μουσικό κλειδί, αλλά κάθε ένας αντιδρά σ΄ αυτό διαφορετικά. Δυστυχώς με λόγια δεν μπορώ να εκφραστώ ποιητικά. Ένας ποιητής μπορεί να αποδώσει συναισθήματα με λέξεις, που τις διαβάζεις και βγάζεις μετά τη δική σου ερμηνεία. Πιστεύω ότι αυτό αποτελεί τη συγγένεια μουσικής και ποίησης. Και οι δυό είναι εμπειρίες που καθένας τις έχει βιώσει και τις φέρει μέσα του. Μόνο που ο καθένας τις αισθάνεται διαφορετικά.

Κλαμπάνης: Φυσικά αυτό εξαρτάται και από το ύφος της μουσικής. Υπάρχουν μουσικές που είναι πιο δομημένες και συγκεκριμένες. Και υπάρχουν μουσικές που είναι πιο αφηρημένες. Ακριβώς όπως ο ποιητής που χρησιμοποιεί μια λέξη με πολύ συγκεκριμένο τρόπο για να εκφράσει τον εαυτό του. Νομίζω ότι εξαρτάται και από τον τρόπο που ακούει κανείς μουσική, από το τί σημαίνει μουσική για τον καθένα. Για μερικούς η μουσική αποτελεί καθαρό ήχο. Μπορούν να απολαύσουν ένα τραγούδι περισσότερο όταν έχει τη μορφή αρμονικής μελωδίας. Άλλους ανθρώπους τους αγγίζει το τραγούδι μέσα από τον στίχο. Για τον λόγο αυτό η ινστρουμένταλ μουσική είναι λιγότερο δημοφιλής από ό, τι η μουσική με στίχο.

Λάντσιας: Εμένα δεν μ΄ ενοχλεί όταν το κοινό είναι λίγο προκατειλημμένο. Από αυτό μπορεί να πηγάσει μια πολύ έντονη, νέα εμπειρία. Θυμάμαι καλά τις συναυλίες που επισκέφτηκα, τόσο με τραγουδιστές όσο και με ορχήστρες. Όταν είναι καλοί, το στυλ δεν με πειράζει. Μπορώ να απολαύσω και τα δύο. Ίσως το κοινό να αντιλαμβάνεται την οργανική μουσική ως «τραγούδια χωρίς λόγια».

DSC_9238-copy-2

Υπάρχει για σας διαφορά μεταξύ του γερμανικού και του ελληνικού κοινού; Πώς μεταφέρετε τη μουσική σας στις συναυλίες;

Κλαμπάνης: Το γερμανόφωνο κοινό είναι πολύ δεκτικό στο είδος της μουσικής που κάνουμε. Απολαμβάνει τη μουσική χωρίς άμεση ανάγκη να αντιδράσει ή να χορέψει. Διαθέτει μια συγκεκριμένη ικανότητα συγκέντρωσης που απαντάται μάλλον στον γερμανόφωνο χώρο, όπου υπάρχει και μια ανάλογη παράδοση. Αλλά και στην Ελλάδα το κοινό ακούει όλο και πιο συγκεντρωμένα και με περισσότερο ενδιαφέρον, έχει επέλθει μεταβολή στην αποδοχή αυτού του είδους της μουσικής.

Λάντσιας: Το ελληνικό κοινό έχει αρχίσει να ανταποκρίνεται. Η συμπεριφορά στην Ελλάδα είναι πιο χαλαρή, εδώ στη Γερμανία τηρούνται συγκεκριμένα πρότυπα συμπεριφοράς. Όταν πας σε μια κλασική συναυλία συμπεριφέρεσαι ήρεμα, χωρίς αυτό να χρειάζεται να σου επιβληθεί. Στην Ελλάδα συνειδητοποιείς ότι βρίσκεσαι σε συναυλία κλασικής μουσικής από τον τρόπο που οι άνθρωποι βήχουν, σαν φυματικοί, λες και περίμεναν ακριβώς αυτή την στιγμή για να βήξουν. Ίσως αυτό έχει να κάνει με το ασυνείδητο – η σιωπή μπορεί να εξαλειφθεί σαν καταναγκασμός ή αστυνομική επιτήρηση.

Nicosia Blues MONAXO 21.3.2014

Εγώ προσωπικά προτιμώ στην Ελλάδα να παίζω σε μικρότερα στέκια. Εκεί είναι πιο εύκολο να κερδίσεις το κοινό σου. Είσαι πιο κοντά, ακόμη κι αν οι άνθρωποι μιλάνε λιγάκι και δεν συγκεντρώνονται αμέσως στη μουσική. Αλλά σταδιακά προκύπτει μια βάση, καθώς όλο και περισσότεροι νέοι ταξιδεύουν στο εξωτερικό και επιστρέφουν με άλλες εμπειρίες.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας; Πάνω σε τι εργαζόσαστε τώρα;

Κλαμπάνης: Το γκρουπ μου μόλις ξεκίνησε μια καμπάνια συμμετοχικής χρηματοδότησης, που θα διαρκέσει μέχρι τις 6 Νοεμβρίου, για το επόμενο έργο μας «Minor Dispute». Θα είναι ένα μείγμα από τζαζ, world music και κλασική μουσική.

Λάντσιας: Με τον David Lynch και τον Γιώτη Κιουρτσόγλου από το τρίο μας «Human Touch» ηχογραφώ έναν νέο δίσκο που θα κυκλοφορήσει στο τέλος του χρόνου.

Φωτό: Giorgos Kalogeropoulos, Gregory Giakis.  Επόμενη συναυλία Κυριακή 2/11, ώρα 12.00, στην πόλη Olpe, εισιτήρια: www.olpe.de.

zyprische Momente 2014 - Plakat - Kopie

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Σχολιάστε