Επιτρέπονται τα παλαμάκια

Συνέντευξη με τον Μάρκο Κούμαρη, μουσικό

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Με την ευκαιρία της συναυλίας του ελληνικού συγκροτήματος «Locomondo­» στο Club Bi Nuu του Βερολίνου το diablog.eu μίλησε με τον τραγουδιστή της μπάντας, τον Μάρκο Κούμαρη. Το συγκρότημα reggae φημίζεται για τις συναρπαστικές και ζωηρές live εμφανίσεις του. Έναυσμα απετέλεσε η ερμηνεία του γκρουπ της κλασικής επιτυχίας του γερμανόφωνου τραγουδιστή ελαφράς μουσικής Udo Jürgens «Griechischer Wein» (Ελληνικό κρασί).

 Ο Udo Jürgens έγραψε στις αρχές του εβδομήντα, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Ελλάδα τη μουσική της επιτυχίας του «Griechischer Wein». Μετά πέρασαν δύο-τρία χρόνια μέχρι να βρεθούν οι κατάλληλοι στίχοι που τελικά έγραψε ο Michael Kunze. Ο Udo Jürgens δεν ήθελε στίχους-κλισέ για την Ελλάδα με Πειραιά και γαλάζια θάλασσα. Τελικά ο Michael Kunze εμπνεύστηκε από τους Έλληνες «γκασταρμπάιτερ» της βιομηχανικής περιοχής του Ρουρ. Γιατί επιλέξατε το τραγούδι «Griechischer Wein» του Udo Jürgens δημιουργώντας μια καινούργια ερμηνεία του;

Ο πατέρας μου ήταν ο ίδιος μετανάστης. Οι προ παππούδες μου ανήκαν στην ελληνική μειονότητα της Ιταλίας. Ο ίδιος δεν ήξερε ελληνικά, είχε μεγαλώσει ως Ιταλός. Λίγο πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο βρέθηκε με τη μητέρα του στην Αθήνα. Μεγάλωσα λοιπόν με την αίσθηση του ξένου και ξέρω τι σημαίνει. Αργότερα όταν σπούδασα στη Γερμανία και γνώρισα τους γιους και τις κόρες των μεταναστών της δεύτερης γενιάς άκουσα τις ιστορίες τους. Αλλά και στην Ελλάδα έχουν γραφτεί πολλά τραγούδια που που μιλούν για την μετανάστευση.

Ein Musiker mit Gitarre

 Για παράδειγμα από τον Στέλιο Καζαντζίδη, αλλά και από τον Τσιτσάνη. Ερμηνεύετε ένα τραγούδι του στο νέο σας άλμπουμ. Το θέμα της ξενητιάς είναι ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα…

Το θέμα αυτό πάντα με γοήτευε. Και όταν άκουσα το τραγούδι «Griechischer Wein», σκέφτηκα ότι πρέπει να το τραγουδήσουμε. Πιο εύστοχα από τον Udo Jürgens δεν μπορείς να το πεις. Και ότι ένα τέτοιο τραγούδι έρχεται από τη γερμανική πλευρά σε χρόνο που οι μετανάστες, οι «γκασταρμπάιτερ», ήταν για τους Γερμανούς κάτι εντελώς ξένο και άγνωστο, δείχνει ανθρώπινη ζεστασιά και μεγάλη διορατικότητα. Σε μένα το τραγούδι αυτό ξύπνησε μια έντονη αίσθηση συνοχής και κοινότητας. Όταν το ακούω, με συγκινεί ακόμα και σήμερα.

 Κι εμένα μου αρέσουν οι στίχοι.

Φυσικά πάντα από τη σκοπιά της δεκαετίας του εβδομήντα. Σήμερα θα εκφραζόταν στιχουργικά διαφορετικά. Οι δεκαεξάχρονοι οπαδοί μας ίσως να μην γνωρίζουν καν τι είναι το τζουκ μποξ. Αρκετοί ίσως έχουν τον συνειρμό της μπυραρίας σε τέντα λαϊκού πανηγυριού, την άσχημη πλευρά των γερμανικών ελαφρών επιτυχιών.

 Ο Udo Jürgens είναι δίχως άλλο ένας μεγάλος σανσονιέ.

Για μένα ο Udo Jürgens είναι ο Σινάτρα της Γερμανίας και της Αυστρίας. Κανονικά δεν ακούω γερμανικές ελαφρές επιτυχίες, αλλά όταν εκείνος εμφανίζεται στην τηλεόραση ή στο ραδιόφωνο τον ακούω με μεγάλο σεβασμό.

 Όπως δείχνει η δισκογραφία σου, ανατρέχεις και στην παλαιότερη ελληνική μουσική παράδοση, για παράδειγμα στα ρεμπέτικα. Άλλα γκρουπ κάνουν το ίδιο, όπως οι «Imam Baildi» και ο Γιάννης Αγγελάκας, που είναι ο Blixa Bargeld της Ελλάδας. Ο Αγγελάκας ανατρέχει σε ένα από τα τελευταία του άλμπουμ στην κρητική μουσική, δηλαδή σε μια πραγματικά ελληνική μουσική παράδοση, αλλά την συνδυάζει με νεότερα μουσικά στιλ, με ηλεκτρονικά beats και reggae. Πως σου φαίνεται η εξέλιξη αυτή;

Είναι αναπόφευκτο, γιατί αυτές είναι οι «ρίζες». Σκέψου ότι αυτή η μουσική είναι πολύ παλιά. Όταν η μουσική επιβιώσει μέσω των χρόνων, μιλάμε πια για ποιότητα. Αυτό που παραμένει είναι η αφρόκρεμα. Είναι ζυμώσεις πεντακοσίων ετών. Από την άλλη πλευρά είναι μουσικά στιλ που προέκυψαν και αυτά από μείξη. Μετά τη «Μικρασιατική Καταστροφή», όπως λέμε στην Ελλάδα, μετά δηλ. τους ελληνο-τουρκικούς πολέμους στη δεκαετία του είκοσι του περασμένου αιώνα, οι δύο κυβερνήσεις ανάγκασαν ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων να μεταναστεύσουν. Έτσι ήρθαν πολλοί Έλληνες από την Τουρκία στην Ελλάδα και πολλοί Τούρκοι από την Ελλάδα πήγαν στην Τουρκία. Αυτή η ανακατανομή του πληθυσμού οδήγησε σε πολιτιστική αναμόρφωση.

Οι πολιτισμοί αναμίχθηκαν παίρνοντας νέες μορφές. Το ρεμπέτικο είναι ένα μείγμα μικρασιατικού πολιτισμού και ελληνικής μουσικής καθώς και αραβικών στοιχείων που ήρθαν στη χώρα μέσα από τα λιμάνια. Η μουσική ήταν ένα χωνευτήρι που λειτούργησε άψογα. Κάθε μπάντα το ερμηνεύει τώρα διαφορετικά. Εγώ λοιπόν είμαι μεγάλος οπαδός της λαϊκής μουσικής στην παραδοσιακή της μορφή. Μου αρέσει η μουσική που είναι απλά δομημένη και έχει εύκολα κείμενα, και με αυτό εννοώ κείμενα που γίνονται αμέσως αντιληπτά. Οι στίχοι του ρεμπέτικου έχουν απλή δομή, αλλά παρ΄ όλ΄ αυτά δεν είναι απλοϊκοί. Μιλάνε για καθημερινά πράγματα, δεν λένε, για παράδειγμα: Το βλέμμα σου είναι σαν μυρωδάτο τριαντάφυλλο. Αλλά λένε: Ήρθα στη γειτονιά σου και το παραθύρι σου ήταν κλειστό.

Musiker der Gruppe Locomondo

Δεν μιλούν δηλαδή μεταφορικά.

Ναι, ακριβώς. Μιλάνε όπως ένας απλός άνθρωπος εκφράζει την αγάπη του. Αυτό μ΄ αρέσει πολύ και το υιοθέτησα και στους δικούς μου στίχους. Αυτό αποτελεί επίσης χαρακτηριστικό της reggae μουσικής.

Είναι αυτό που ενώνει την ελληνική παράδοση με τη reggae;

Ναι, αλλά κοινό στοιχείο αποτελεί και η αναγκαστική μετανάστευση. Και στη Τζαμάικα είναι η μουσική προϊόν αναγκαστικής μετανάστευσης των Αφρικανών που υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους παρά τη θέλησή τους και να εργαστούν αλλού, στην περίπτωσή τους ως σκλάβοι. Αλλά έφεραν μαζί τους τη δική τους μουσική, την τέχνη των τυμπάνων, τις λατρείες τους. Ο συνδυασμός με τη δυτική μουσική οδηγεί σε εκπληκτικά αποτελέσματα, όπως στην κουβανική, την τζαμαϊκανή και τη βραζιλιάνικη μουσική.

Επίσης, δίνουν και οι δύο, η ελληνική και η τζαμαϊκανή μουσική, μια φωνή στους κοινωνικά «παράνομους». Οι άνθρωποι που την πρωτόπαιξαν βρισκόντουσαν έξω από το κοινωνικό δίκτυο. Στην Τζαμάικα δημιουργήθηκε στο γκέτο της Kingstown, το ρεμπέτικο τραγούδι δημιουργήθηκε στους τεκέδες. Ακόμη και το να φέρει κανείς μαζί του ένα μπουζούκι ήταν εγκληματική πράξη. Έδειχνε ότι ο φορέας ήταν δυνητικά εγκληματίας. Έτσι ακριβώς ξεκίνησε αργότερα και το rap στις Ηνωμένες Πολιτείες. Νομίζω ότι όλα αυτά τα είδη της μουσικής έχουν κάτι το πολύ ισχυρό και ότι ήταν ο μόνος τρόπος έκφρασης γι αυτούς τους ανθρώπους.

 Ακριβώς όπως στις αρχές της τζαζ. Και πάλι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα: Ποια είναι η ιδιαίτερη σχέση σου με τις γερμανόφωνες χώρες;

Είχα την τύχη να μεγαλώσω δίγλωσσα. Η μητέρα μου είναι Ελληνίδα, αλλά δίδασκε γερμανικά στο Ινστιτούτο Γκαίτε. Έτσι μιλούσα από μικρός γερμανικά. Όταν αργότερα σπούδασα στο Φράιμπουργκ αρχικά βιολογία και στη συνέχεια κιθάρα τζαζ και φωνητικά, τελειοποίησα τα γερμανικά μου. Τώρα, μετά από δέκα χρόνια απουσίας, πολλά χάθηκαν και πάλι. Στη Γερμανία γνώρισα πολλά πράγματα που εκτιμώ και ανθρώπους που θαύμασα πολύ. Έκανα φιλίες και είχα σχέσεις με γυναίκες, από τις οποίες έχω πολύ καλές αναμνήσεις.

 Εξάσκησες ποτέ το επάγγελμα του βιολόγου;

Όχι, γιατί έπαιξα αμέσως σε πολλές μπάντες, από πανκ μέχρι δημοτική μουσική, big bands, gypsy swing, bossa nova, τα πάντα. Και μετά εργάστηκα ως δάσκαλος μουσικής. Τέλος έπρεπε να υπηρετήσω τη στρατιωτική μου θητεία στην Ελλάδα, έχοντας όμως στο μυαλό να επιστρέψω πάλι εδώ. Μετά όμως ιδρύθηκε το συγκρότημα Locomondo που είχε πολύ γρήγορα μεγάλη επιτυχία κι έτσι έμεινα στην Ελλάδα.

Musiker der Gruppe Locomondo

 Γιορτάσατε φέτος τη δεκάτη επέτειο. Πώς βλέπεις τις αλλαγές στη μουσική σας καριέρα; Πως άλλαξε η σύνθεσή σας όλα αυτά τα χρόνια;

Αλλαγές υπήρξαν, αλλά η σύνθεση δεν έχει αλλάξει σημαντικά. Όπως στον Bruce Springsteen και σύμφωνα με την «αρχή της E Street Band»: Οι ίδιοι άνθρωποι από το ίδιο χωριό παραμένουν επί δέκα χρόνια μαζί. Για μένα είναι πολύ σημαντικό η φιλία μεταξύ μας.

 Να σε ρωτήσω για τους στίχους. Τους βλέπεις περισσότερο σαν κείμενο χρήσης και όχι σαν ποίηση; Μάλλον ως άμεση έκφραση συναισθημάτων;

Θέλω να γράφω σε μια γλώσσα που την καταλαβαίνουν όλοι. Στην Ελλάδα συνηθίζεται για την ώρα ένα πολύπλοκο σχήμα γραφής, έτσι ώστε να θεωρείται απαιτητικό. Αυτό έχει μια ψευτο-πολιτιστική χροιά που την βρίσκω εμετική. Εγώ με το ρεμπέτικο και τη reggae ακολούθησα πάντα μια άλλη πορεία.

 Γράφεις στίχους και στα γερμανικά;

Ναι, αλλά νομίζω για να γράφεις πραγματικά καλούς στίχους πρέπει να ζεις σε αυτή τη χώρα. Για να ακούς ακριβώς πώς μιλάει ο λεωφορειατζής, ο ταξιτζής, ο περιπτεράς. Αυτό μετράει. Στα τραγούδια δεν πρέπει να μιλάς σας διανοούμενος. Πρέπει να γράφεις έτσι ώστε να σε καταλαβαίνουν τα παιδιά. Αυτό το είχε πει ήδη ο Bob Marley.

 Τι σημαίνει το όνομα του συγκροτήματος;

Loco σημαίνει «τρελός» στα ισπανικά, το ιταλικό mondo «κόσμος». Δηλαδή τρελός κόσμος, τόσο με τη θετική όσο και με την αρνητική του έννοια.

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Σχολιάστε