Σταύρωση – αριέρωμα στον Matthias Grünewald

Έκθεση της ζωγράφου Ιφιγένειας Αβραμοπούλου

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Μεγάλη Εβδομάδα στο diablog.eu: έως τις 29 Απριλίου 2017 είναι ανοικτή η έκθεση της Ιφιγένειας Αβραμοπούλου «Σταύρωση, αφιέρωμα στον Matthias Grünewald» στην γκαλερί ΠΕΡΙΤΕΧΝΩΝ ΚΑΡΤΕΡΗΣ στο Κολωνάκι της Αθήνας. Η νεαρή ζωγράφος, που ζει στην Αθήνα και στο Βερολίνο, συναντά εικαστικά το πολύπτυχο της Αγίας Τράπεζας του Ιζενχάιμ, το περίφημο έργο του Γερμανού καλλιτέχνη της Αναγέννησης. Τον κατάλογο της έκθεσης προλογίζουν ο Γιάννης Ψυχοπαίδης και η ιστορικός τέχνης Λήδα Καζαντζάκη.

Ifigeneia Avramopoulou vor zwei Bildern in der Ausstellung
Η Ιφιγένεια Αβραμοπούλου στην έκθεση της «ΣΤΑΥΡΩΣΗ», αφιέρωμα στον Matthias Grünewald, ©Πέτρος Αβραμόπουλος

Σταύρωση: Ένας εικαστικός αναστοχασμός
του Γιάννη Ψυχοπαίδη

Μέσα στην μακρά συνέχεια της δυτικής θρησκευτικής ζωγραφικής το θέμα της Σταύρωσης υπήρξε πάντα η αφορμή για να εκφράσει η τέχνη την σκληρότητα, την φρίκη και την τιμωρητική αγριότητα των ανθρώπων, αλλά και την αποκορύφωση του θείου δράματος,σ την οδύνη και τον πόνο του βασανισμένου, εσταυρωμένου θεανθρώπου.

Τόσο με την κυριολεκτική όσο και με την μεταφορική της διάσταση η Σταύρωση είτε ως συμβολισμός της τραγικής ανθρώπινης μοίρας, είτε ως θεϊκή πορεία προς την τελική λύτρωση, σημαδεύει την ανθρώπινη ύπαρξη στην αέναη αναζήτηση πνευματικής υπέρβασης, στην βαθειά υπαρξιακή ανάγκη για πίστη και ελπίδα.

Στον Ματίας Γκρύνεβαλντ (1470-1528), τον μεγάλο καλλιτέχνη από την Αλσατία και το εμβληματικό έργο του, συναντάμε μια από τις συγκλονιστικότερες εικαστικές μαρτυρίες της Σταύρωσης, στην ιστορία της δυτικής τέχνης.

Στο πολύπτυχο έργο του στην Αγία Τράπεζα του Ιζενχάιμ (1512-16) με τον πάσχοντα Χριστό, την Παναγία, τον Ιωάννη και την μικρής κλίμακας Μαγδαληνή και δεξιά με τον Ιωάννη το Βαπτιστή με το αρχαίο σύμβολο του Αμνού έχουμε την πιο λιτή, σπαρακτική εικόνα του θείου μαρτυρίου. Ένα μαρτύριο θεϊκό και ανθρώπινο ταυτόχρονα, όπου με έντονη συγκινησιακή φόρτιση, με αμείλικτα σκληρή και άγρια απόδοση, με το παραμορφωμένο, ξεριζωμένο, λαβωμένο, σώμα του σταυρωμένου Χριστού σ’ έναν σκοτεινό ουρανό, αποτυπώνεται, σε μια κορυφαία στιγμή της θρησκευτικής έκφρασης, η εικόνα του πόνου μεταξύ ζωής, θανάτου και ανάστασης.

Αυτή η εικόνα είναι το σημείο αναφοράς και η πρώτη ύλη της εικαστικής δουλειάς της Ιφιγένειας Αβραμοπούλου. Πάνω σ’ αυτήν την αδυσώπητη, εξονυχιστική παρατήρηση και κατάθεση του Γκρύνεβαλντ για τα θεϊκά και τα ανθρώπινα στηρίζεται και όλη αυτή η δημιουργική ενασχόληση της Ι. Α. με το μοτίβο της Σταύρωσης, δουλεύοντας αυτόν τον έντονα εκφραστικό κύκλο έργων της σαν ένα σύγχρονο καλλιτεχνικό ερώτημα πάνω στην ιστορική τέχνη και την κληρονομιά της.

Ο κύκλος έργων «Σταύρωση» της Ιφιγένειας Αβραμοπούλου είναι ένα τιμητικό αφιέρωμα στον μεγάλο Αλσατό ζωγράφο της Αναγέννησης που με μοναδική ακρίβεια και δύναμη μελέτησε σε βάθος το σκοτεινό αίνιγμα της ύπαρξης στον ταραγμένο αιώνα του. Σ’ αυτόν τον μεγάλο καλλιτέχνη που έδωσε στο κατ’ εξοχήν θρησκευτικό αφήγημα την αδρή ανθρώπινη διάστασή του που έδωσε στο ιερό, θείο σώμα την ανθρώπινη φθαρτότητα, το περιστατικό του θείου θανάτου μεταμορφώνεται μέσα από την παλέτα του, σ’ ένα συγκλονιστικό περιστατικό σκληρής, πραγματικής, ανθρώπινης ζωής.

Το καλλιτεχνικό εγχείρημα της Ιφιγένειας Αβραμοπούλου είναι πολλαπλά ζωντανό και ενδιαφέρον. Με αργά, στοχευμένα, μεθοδικά βήματα –χωρίς να χάνει την αυθορμησία αλλά κερδίζοντας κάθε φορά νέες ελευθερίες– αποδομεί την παραδοσιακή εικόνα του Γκρύνεβαλντ και ξαναχτίζει τα βασικά μοτίβα του έργου του, αγκαλιάζοντας και εξειδικεύοντας πλαστικά το θέμα της σε διαρκώς νέες στοχεύσεις και διαρκώς νέες εκδοχές.

Με μια έντονα εκφραστική ελεύθερη γραφή, με λιτή αλλά καίρια ζωγραφική γλώσσα, με χειρονομίες γεμάτες δύναμη και συναίσθημα αφήνει ελεύθερες τις έντονες γραμμές και τις χρωματικές κηλίδες να μεταφέρουν στα έργα της τον τόνο του δράματος. Με το καθαρό, μεστό χρώμα να λειτουργεί αφαιρετικά όχι ως εικονογραφικό συμπλήρωμα αλλά ως βαθύς εκφραστής βιωμάτων, ως άμεση κατάθεση αισθημάτων έκφρασης και εξωτερίκευση μιας εσωτερικής υπαρξιακής, δραματικής αφήγησης.

Η Ιφιγένεια Αβραμοπούλου, νέα δημιουργός με εκφραστική δύναμη, ανήσυχη και αισθαντική, χαράσσει μια προσωπική εικαστική πορεία τολμηρή και ανοιχτή σε ουσιαστικές προκλήσεις. Αναμετριέται με δοκιμή και αποφασισμένη εικαστική γλώσσα με τα πραγματικά δύσκολα και τα βγάζε πέρα τιμώντας και τον εαυτό της και την τέχνη της. Και αποδεικνύει ότι τα φαντάσματα της ιστορίας –και της ιστορίας της τέχνης–, δεν είναι του παρελθόντος αλλά και του παρόντος, ζωντανά και μέσα μας. Η σχέση της Ι. Α. μ’ αυτό που θεωρούμε ζωγραφική παράδοση δεν έχει την μορφή μιας ακαδημαϊκής άσκησης αλλά είναι ένας σε βάθος διάλογος του καλλιτεχνικού σήμερα με το πλούσιο γενεαλογικό δέντρο της καλλιτεχνικής έκφρασης του παρελθόντος.

Έτσι η μεγάλη «Σταύρωση» του Γκρύνεβαλντ, όπως κάθε λογής σταύρωση γίνεται εδώ ένας εικαστικός αναστοχασμός πάνω στην τραγική ανθρώπινη συνθήκη σήμερα, στα βάσανα, τα πάθη, τις ελπίδες του σύγχρονου ανθρώπου που σταυρώνεται καθημερινά μέσα σ’ έναν απάνθρωπο κόσμο.

Η Ιφιγένεια μιλά για το σήμερα αναμοχλεύοντας το παρελθόν με πάθος και σθένος και με δυναμικό σχεδιαστικό και χρωματικό λόγο αποκαλύπτει πόσο φανερές είναι οι αναλογίες του χτες με τη εποχή μας. Την ουσία και τα περιεχόμενα καθώς και την ευρύτερη αντίληψη της τέχνης της δεν τα παραχωρεί στους νάρκισσους, τους ομφαλοσκόπους και τους μετα-μοντέρνους ιδιώτες. Η ανθρώπινη μοίρα και η αγωνία για τον Γολγοθά του σύγχρονου ανθρώπου είναι στο επίκεντρο αυτής της ζωντανής έκφρασης της τέχνης της, που αντιλαμβάνεται το πάσχον σώμα και την ανθρώπινη ύπαρξη ως τομέα ευθύνης της. Και αντιστέκεται μέσα από την ζωγραφική πράξη. Και μας κάνει να αναλογισθούμε και την συλλογική μας ευθύνη για τον σημερινό κόσμο μας, που κάτω από έναν μαύρο σκοτεινό ουρανό σαν του Γκρύνεβαλντ κινδυνεύει να μεταμορφωθεί σε κρανίου τόπο.

YouTube

Mit dem Laden des Videos akzeptieren Sie die Datenschutzerklärung von YouTube.
Mehr erfahren

Video laden

Αιρετικές συναντήσεις
της Λήδας Καζαντζάκη

Η ιστορία του ανθρώπου γράφεται μέσα από τη μνήμη. Εκεί που το συλλογικό συναντά το προσωπικό ασυνείδητο, τα γεγονότα μεταλλάσσονται σε ονειρικά ή εφιαλτικά τοπία, συνδέουν τους μύθους και τα παραμύθια που μας σφράγισαν με το πραγματικό που καθημερινά βιώνουμε και καθορίζουν εν τέλει την ύπαρξή μας.

Το γεγονός της σταύρωσης αποτελεί ένα κομβικό σημείο του διαχωρισμού του σύγχρονου δυτικού κόσμου από τους πολιτισμούς της Ανατολής, από τους οποίους γεννήθηκε, και των τεχνητών, πολεμικών και καταστροφικών συρράξεων που συγκλονίζουν τον σύγχρονο κόσμο των ξεχασμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τον βυθίζουν σήμερα στα σκοτεινά, ανορθολογικά στερεότυπα και των βίαιων «σταυροφοριών» αμφοτέρων των στρατοπέδων.

Το έργο της Ιφιγένειας Αβραμοπούλου αντλεί τη δυναμική του από τη χειρονομιακή γραφή της που όμως εντάσσεται σε καθαρά περιγράμματα και σε έναν καλά δομημένο ζωγραφικό χώρο μέσα από τον οποίο αναδύονται οι κρυμμένες φιγούρες της.

Οι εικόνες που πλάθει με το χρωστήρα ή με τα κάρβουνά της, με μεικτές τεχνικές πάνω στον καμβά οδηγούν το θεατή τους στην ταραγμένη και τόσο επίκαιρη σήμερα ιστορία του γερμανικού εξπρεσιονισμού. Η ηθελημένη εικαστική συνάντησή της με τον αιρετικό καλλιτέχνη της Αναγέννησης Ματίας Γκρύνεβαλντ διαδηλώνει τη συνέπεια των μορφοπλαστικών της αναζητήσεων.

Ο ξεχασμένος σήμερα ή άγνωστος στους πολλούς Γκρύνεβαλντ ήταν αυτός που με την πλαστική αποτύπωση, την επιμήκυνση των άκρων και το μανιερισμό των εκφράσεων των μορφών του άνοιξε το δρόμο για μια ουσιαστική ρήξη με την αναπαραστατική τέχνη.

Πλάθει ρυθμικές, αντικριστές φιγούρες με τις μεγάλες κηλίδες των καθαρών χρωμάτων των «Νέων Άγριων» της δεκαετίας του ΄80. Χρησιμοποιεί την ιδιότυπη γλώσσα του νεοεξπρεσιονιστή Μάρκους Λύπερτς, τη γραμμένη με στοιχεία του κονστρουκτιβισμού, για να αποτυπώσει τις αρχαϊκές μορφές της και τα παραμορφωμένα από την οδύνη πρόσωπά της.

Mεταμορφώνει τη ζωγραφική της επιφάνεια σε έναν ζωντανό, εκρηκτικό τόπο έκφρασης της συναισθηματικής φόρτισης, του απελευθερωμένου από κάθε ιδεοληψία ανθρώπου.

Gruppenfoto in der Ausstellung
Η Ιφιγένεια Αβραμοπούλου στην έκθεση της «ΣΤΑΥΡΩΣΗ», αφιέρωμα στον Matthias Grünewald, μαζί με τους Γιάννη Ψυχοπαίδη, Όλγα Καρτέρη και Λήδα Καζαντζάκη, ©Ελευθέριος Καρτέρης

Η Ιφιγένεια Αβραμοπούλου γεννήθηκε στην Πάτρα το 1989, από Γερμανίδα μητέρα και Έλληνα πατέρα. 2007 – 2012 Σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας με καθηγητή τον κ. Γιάννη Καστρίτση και ταυτόχρονα τον κ. Μανώλη Πολυμέρη (2008 – 2010) και χαρακτική με καθηγήτρια την κα Δήμητρα Σιατερλή. Το 2014 εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο, όπου ζει και εργάζεται. Έχει λάβει μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Αυτή είναι η πρώτη της ατομική έκθεση.

Κείμενα: Γιάννης Ψυχοπαίδης, Λήδα Καζαντζάκη. Φωτό: Πέτρος Αβραμόπουλος, Ελευθέριος Καρτέρης.

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Σχολιάστε