Μουσαφίρηδες από όλο τον κόσμο στο ορεινό Αμάρι

Όταν επιστρέφουν οι απόγονοι των ξενιτεμένων

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Στον νέο ταξιδιωτικό οδηγό MERIAN της Κρήτης, η Έλλεν Κάτια Γιέκελ μάς μιλά για το Αμάρι, ένα μικρό ορεινό χωριό στους πρόποδες του Ψηλορείτη. Αφεθείτε στη μαγεία της κεντρικής πλατείας του χωριού και σχεδιάστε το επόμενό σας ταξίδι, αναμένοντας καλύτερους καιρούς…

buchcover reisefuehrer kreta

Το Αμάρι είναι ένα χαριτωμένο ορεινό χωριό στην καρδιά της Κρήτης, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, και ανήκει στον νομό Ρεθύμνης. Από τον Οκτώβριο ως τον Ιούλιο δεν υπάρχει πολλή ζωή εδώ. Οι μόνιμοι κάτοικοι στο Αμάρι, στην πλειονότητά τους Αλβανοί, δεν είναι ούτε 40. Τα παιδιά τους τα στέλνουν με το σχολικό στην Αγία Φωτεινή, 10 χιλιόμετρα μακριά, όπου εκτός από το σχολείο βρίσκεται και το πλησιέστερο σουπερμάρκετ, ένα βενζινάδικο και ένα ΑΤΜ. Τον χειμώνα είναι έντονη η υγρασία, και το κλίμα καθόλου ευχάριστο. Χωρίς τη βοήθεια των Αλβανών κατοίκων, τα σπίτια που μένουν άδεια για μήνες δεν θα διατηρούνταν σε τόσο καλή κατάσταση. Είναι εκπληκτική η πληθώρα των παλιών κτιρίων που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλο το χωριό και ανακαινίστηκαν με μεράκι, χάρη στην επεξεργασία τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να αναδειχθούν οι βενετσιάνικες καμάρες και η ασοβάτιστη φυσική πέτρα.

Πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το Αμάρι ήταν η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, με δικό του ταχυδρομείο, γιατρό, δημοτικό σχολείο με δύο δασκάλους και ογδόντα παιδιά, μέχρι και ειρηνοδικείο. Τώρα έχει απομείνει μόνο το όνομα της κοιλάδας, καθώς κι ένα μικρό αστυνομικό τμήμα, μέσα στο οποίο παίζει μέρα νύχτα η τηλεόραση, ενώ οι υπάλληλοι ταΐζουν γάτες. Ακόμα και για τη θεία λειτουργία επιστρατεύεται ο ιερέας του διπλανού χωριού.

dorfstrasse

Το καλοκαίρι, όμως, το Αμάρι μεταμορφώνεται σε ένα από τα πιο κοσμοπολίτικα μέρη του νησιού. Για το πανηγύρι του Αγίου Τίτου στα τέλη Αυγούστου, οι Αμαριώτες από την ηπειρωτική Ελλάδα, μα και από κάθε άλλη γωνιά της γης, επιστρέφουν μαζί με τα παιδιά τους στο χωριό των προγόνων τους. Το πανηγύρι του χωριού διαρκεί τρεις ολόκληρες μέρες και χαρακτηρίζεται κι από ανάλογη ένταση. Ένα συνονθύλευμα γλωσσών ακούγεται τότε στη μοναδική ταβέρνα, η οποία μάλιστα ανοίγει μόνο τον Αύγουστο, όπως και στο γήπεδο βόλεϊ. Κατά κύριο λόγο ελληνικά, κρητική διάλεκτος, αλλά και πολλές άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες: ο προσεκτικός ακροατής θα ξεχωρίσει αγγλικά, ελάχιστα γερμανικά, λίγα γαλλικά και εντυπωσιακά πολλά πορτογαλικά. Δεν πρόκειται για τουρίστες, μα για τα εγγόνια όσων είχαν ξενιτευτεί παλιά, οι οποίοι έγιναν καπετάνιοι και όργωναν τα πελάγη του κόσμου ή έλαβαν μέρος στην κατασκευή της διώρυγας του Σουέζ και από εκεί κατέληξαν εργάτες στους σιδηροδρόμους της νοτιοανατολικής Αφρικής.

glocke im glockenturm

Ένας από αυτούς ήταν και ο Μιχάλης Περαντωνάκης, ο οποίος στα 25 του χρόνια μετανάστευσε στο Λοουρέντσο Μάρκες (το σημερινό Μαπούτο), κι από πλανόδιος πωλητής μπανανών κατάφερε να αναδειχτεί στον μεγαλύτερο ζυθοποιό της Μοζαμβίκης. 100 χρόνια μετά, το όνομά του εξακολουθεί να τιμάται στην πατρίδα του. Ο «Κρητικός», όπως τον αποκαλούσαν χάριν συντομίας στην Αφρική, αντιλήφθηκε γρήγορα την ανάγκη για καθαρό νερό και το 1916 ίδρυσε την Victoria Ice & Water Factory στην Μπέιρα. Σε ένα ταξίδι του στη Γερμανία μυήθηκε στην τέχνη της ζυθοποιίας και επέστρεψε με πολλές γνώσεις και συνταγές στη Μοζαμβίκη, όπου το 1932 δημιούργησε τη μάρκα Laurentina, η οποία μέχρι και σήμερα διανέμεται με την ίδια ονομασία στις νότιες περιοχές της Αφρικής.

dorfplatz mit gedeckten Tischen und tanzenden menschen

Τέτοιες ιστορίες ακούς στις σκεπασμένες με κληματαριές αυλές των σπιτιών, όταν ολόκληρος ο κόσμος ανταμώνει τον Αύγουστο στο Αμάρι. Όποιος κάνει ένα τέτοιο ταξίδι από το Μαπούτο στο Αμάρι, μένει εδώ μέχρι να σκάσουν τα ρόδια και να ξεραθούν στα δέντρα τα σύκα που δεν μαζεύτηκαν. Κάθε καλοκαίρι είναι και μια παιδική ανάμνηση, και κάθε καλοκαίρι μπορεί να είναι και το τελευταίο.

Κείμενο: Ellen Katja Jaeckel. Μετάφραση: Μαριάννα Χάλαρη. Το απόσπασμα μεταφράστηκε με την ευγενική παραχώρηση του εκδότη από το βιβλίο: Ellen Katja Jaeckel, Giorgos Christonakis, Klaus Bötig: MERIAN Reiseführer Kreta. München, Gräfe und Unzer Verlag 2020.

Αυτή η καταχώρηση είναι διαθέσιμη και στα: Deutsch (Γερμανικά)

Σχολιάστε